Spor ve Hukuk

Türkiye Futbol Federasyonu, Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu’nun şike ve teşvik primi dosyası ile ilgili kararını gece yarısı açıkladı.

PFDK, hiçbir kulübe ceza vermedi. Birkaç yönetici ve futbolcu ceza aldı.

Kararlar kamuoyunda büyük tepki gördü. Hukukçular, spor adamları ve siyasiler kararlar hakkında yorumlarını paylaşacaklar.

Kararlar birçok açıdan değerlendirebilir. Bu yazıda, PFDK’nın kararındaki “suç unsurunun oluşmadığına” dair tespitlerin doğru olduğunu kabul ederek görüşlerimi açıklayacağım.

Bu yazıda sadece kararlardaki çelişkileri aktaracağım.

MAÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Kararda bazı maçlarda şike veya teşvik primi ile ilgili tespitler yapılmış. Bu maçları ayrı ayrı inceleyelim.

1) 07.03.2011 günü oynanan Gençlerbirliği-Fenerbahçe müsabakası

Fenerbahçe yöneticisi İlhan Yüksel Ekşioğlu, eski Ankaraspor menajeri Mehmet Şen, Gençlerbirliği kalecisi Serdar Kulbilgeve Gençlerbirliği yardımcı antrenörü Cengiz Demirel müsabaka sonucunu etkilemeye teşebbüs etmişler.

Hatırlanacağı üzere, bu maç Fenerbahçe Spor Kulübü’nün 4-2 üstünlüğü ile sonuçladı. Diğer bir deyişle, şike anlaşması ile amaçlanan sonuç gerçekleşti.

PFDK, amaçlanan sonucun elde edildiği bir maçta şikeyi nasıl teşebbüs aşamasında kabul etti? Şike suçunun tamamlanması için daha ne olması lazım? İlgililer suçu ikrar mı etmeli? Makbuz mu göstermeli?

Bu maçta şike gerçekleşmiştir. Teşebbüste kalmamıştır. Yukarıda belirtilen dört isim teşebbüsten değil, tamamlanmış şuçtan ötürü ceza almalıdır. Fenerbahçe Spor Kulübü de yöneticisinin sorumlu olduğu şikeden sorumludur. Küme düşme cezasının verilmesi gerekir.

Belirtmek gerekir ki PFDK, Fenerbahçe Spor Kulübü hakkında 07.03.2011 günü oynanan Gençlerbirliği-Fenerbahçe müsabakası ile ilgili olarak müsabaka sonucunu etkilemekten dolayı sevk yapılmış ise de isnat olunan disiplin ihlalinin unsurları oluşmadığından ceza tayinine yer olmadığına oyçokluğu ile karar vermiştir. PFDK üyelerinden bazıları yöneticileri teşebbüsten ötürü ceza alan Fenerbahçe’nin de sorumlu olması gerektiğini kabul etmişlerdir. Karşıoy sahiplerinin ilgili maçta sadece teşebbüsün varlığını kabul ettiklerini de hatırlatalım. Bu sebeple, onların Fenerbahçe’ye 12 puan indirme cezası verilmesini iddia ettiklerini düşünebiliriz.

2) 22.04.2011 günü oynanan Eskişehirspor-Trabzonspor müsabakası

Karara göre, bu maçta Fenerbahçe yöneticileri Mehmet Şekip Mosturoğlu ve İlhan Yüksel Ekşioğlu ile Eskişehirspor futbolcusu Ümit Karan müsabaka sonucunu etkilemeye teşebbüs etmişler.

Aslında burada “teşvik primi” söz konusudur.

Ne yazık ki kararda Fenerbahçeli yöneticiler ile Ümit Karan arasındaki ilişki açıklanmamış. Bu sebeple hem Fenerbahçeli yöneticilerin hem de Ümit Karan’ın hangi hareketlerinin teşvik primi verilmesine teşebbüs olarak nitelendirildiği bilinmiyor. Bununla birlikte, iki tarafın karşılıklı teşebbüste bulunduğunu iddia etmek mümkün gözükmüyor. 

Ümit Karan, Fenerbahçeli yöneticilerin teklifini reddetmemiş. Anlaşma sağlanmış. Ümit Karan, yedek çıktığı maçta oynamış.

Bu durumda akla bazı sorular geliyor:

– Teşebbüs hangi aşamada oluştu? Neden fiil tamamlanmamış sayıldı?

– Fenerbahçeli yöneticilerin sadece futbolcu Ümit Karan ile anlaşarak Eskişehirspor futbolcularının Trabzonspor karşısında çok iyi oynamalarını sağlamaları mümkün mü? Tek bir futbolcunun teşvik primi alması maça nasıl etki edebilir?

– Şike iddianamesinde, Fenerbahçeli yöneticilerin Eskişehirspor antrenörü Bülent Uygun ile irtibata geçtikleri ve teşvik primi verilmesi hususunda anlaştıkları iddia edilmişken, Bülent Uygun’un hangi savunmayla müsabaka sonucunu etkilemediği ya da buna teşebbüs etmediği kanaatine varıldı?

Futbol Disiplin Talimatı’nda “ağır teşebbüs” kavramı yaratılmış ve bu durumda yöneticilerin ilgili oldukları kulübe en az 12 puan indirme cezası verileceği öngörülmüştür. Peki “ağır teşebbüs” nedir? Bir kulübün iki yöneticisinin birlikte teşvik primi vermeye teşebbüs etmeleri “ağır teşebbüs” olarak nitelendirilemez mi?

Belirtmek gerekir ki, PFDK, Fenerbahçe Spor Kulübü hakkında 22.04.2011 günü oynanan Eskişehirspor-Trabzonspor müsabakası ile ilgili olarak müsabaka sonucunu etkilemekten dolayı sevk yapılmış ise de isnat olunan disiplin ihlalinin unsurları oluşmadığından ceza tayinine yer olmadığına oyçokluğu ile karar vermiştir. PFDK üyelerinden bazıları yöneticileri teşebbüsten ötürü ceza alan Fenerbahçe’nin de teşvik primi verilmesine teşebbüsten sorumlu tutulması gerektiğini kabul etmektedir.

3) 01.05.2011 günü oynanan Fenerbahçe- Büyükşehir Belediyespor müsabakası

Bu maç Fenerbahçe’nin 2-0 üstünlüğü ile sona erdi.

Karara göre, bu maç için İstanbul Büyükşehir Belediyespor futbolcusu İbrahim Akın ve Sivasspor yönetim kurulu üyesi Ahmet Çelebi, müsabaka sonucunu etkilemişler. 

Dikkat edelim! Teşebbüs etmemişler. Etkilemişler. Fenerbahçe Spor Kulübü’nün yönetici ve yetkilileri hiçbir müsabakanın sonucunu etkilememiş, hep etkilemeye teşebbüs etmişken; Sivasspor yöneticisi maçı etkilemeyi becerebilmiş. 4 gol yiyen kaleci sadece müsabakayı etkilemeye teşebbüs edebilmişken, İbrahim Akın müsabakanın sonucunu etkileyebilmiş.

Ancak çok enteresandır, bu maç için hiçbir Fenerbahçe yöneticisi müsabaka sonucunu etkilemek veya buna teşebbüs etmekten ceza almazken, PFDK üyelerinden bazıları Fenerbahçe’nin sorumlu olması gerektiğini kabul etmişler. PFDK, Fenerbahçe Spor Kulübü hakkında bu maç içn isnat olunan disiplin ihlalinin unsurları oluşmadığından ceza tayinine yer olmadığına oyçokluğu ile karar vermiştir.

Azınlık üyeleri hiçbir yöneticisi ceza almayan bir kulübü hangi gerekçeyle sorumlu tutabildi?

PFDK kararına baktığımızda, azınlık üyelerinin Aziz Yıldırım’ın bu müsabakanın sonucunu etkileme veya buna teşebbüs etmekten sorumlu tuttukları anlaşılıyor. Zira Aziz Yıldırım hakkında bu müsabaka sonucunu etkilemekten dolayı sevk yapılmış ise de isnat olunan disiplin ihlalinin unsurları oluşmadığından ceza tayinine yer olmadığına oyçokluğu ile karar verildi.

Bir diğer ilginç nokta ise, Sivasspor yöneticisi Ahmet Çelebi’nin Fenerbahçe – İstanbul Büyükşehir Belediyespor müsabakasını etkileyecek güce sahipken ve bu müsabakadan ötürü ceza alırken, bu yöneticinin 22.05.2011 tarihinde oynanan Sivasspor-Fenerbahçe maçına etki etmediğinin kabul edilmesidir. PFDK, Ahmet Çelebi hakkında 22.05.2011 günü oynanan Sivasspor-Fenerbahçe ve 24.04.2011 tarihinde oynanan Bucaspor-Fenerbahçe müsabakalarında, müsabaka sonucunu etkilemekten dolayı sevk yapılmış ise de isnat olunan disiplin ihlalinin unsurları oluşmadığından ceza tayinine yer olmadığına karar vermiştir. Bir başka kulübe müdahale edebilen, başka oyuncuları ayartabilen bir yöneticinin kendi oyuncularına talimat vermdiğini, şike teklif etmediğini, oyuna etki etmediğini kabul etmek zordur.

Asıl soru şudur: Neden Sivasspor yöneticileri Fenerbahçe için şike pazarlığına girmektedir? Spor kamuoyu kulüpler arasındaki yakın ilişkileri sorgulamalıdır.

PFDK bu maçla ilgili olarak İlhan Yüksel Ekşioğlu, Tamer Yelkovan, Cemil Turhan, İskender Alın, Serkan Acar, Can Arat, Göksel Gümüşdağ ve İstanbul Büyükşehir Belediye Spor hakkında ilgili müsabakanın sonucunu etkilemekten ötürü sevk yapılmış ise de isnat olunan disiplin ihlalinin unsurları oluşmadığından ceza tayinine yer olmadığına oybirliği ile karar verdi. Fenerbahçe Spor Kulübü hakkındaki karar ise oyçokluğu ile alındı.

PFDK, Sivasspor yöneticisinin müsabaka sonucunu etkilediğine kanaat getirirken, Sivasspor’a ceza vermekten imtina etti. Oysa Futbol Disiplin Talimatı çok açık. Kulüp yöneticilerinin müsabaka sonucunu etkilemesi durumunda, ilgili kulübe alt lige düşme cezası verilir. Sivasspor’un küme düşmesi gerekir.