Spor ve Hukuk

Formula 1’e ev sahipliği yapan yarış pisti İstanbul Park için ihale süreci başlıyor.

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı ihale şartnamesinde yeni işletmeciye alışveriş merkezi, macera park, otomobil müzesi ve eğlence merkezi yapma yükümlülükleri yüklenirken, pistte Formula 1 yarışı düzenlenmesi şart koşuluyor.

Vakıflar Genel Müdürlüğü, internet sitesinde “Tarihi (Formula-1) Tuzla Tepeören 9100 Ada, 3 Parsel (E:1935) Yapım Ve Onarım Karşılığı Kiralama” başlıklı bir ilan yayınladı.

İhalenin ilan metninde ihalenin konusu “Formula-1 pistine ilaveten, alışveriş merkezi, macerapark (go kart, lunapark, tırmanma parkuru, gezi treni vb.), otomobil müzesi ve eğlence merkezi (akvaryum, kuş parkı, hayvanat bahçesi, yağmur ormanı) fonksiyonunda mahaller/yapılar  yaptırılmak üzere 30 (Otuz) yıl süreli Yapım ve Onarım Karşılığı Kiralama İhalesi” olarak belirtildi.

İhale şartnamesinde, ihale bedellerinin ABD Doları üzerinden belirlenmesi ilginç. Neden Vakıflar Genel Müdürlüğü ABD Doları üzerinden ihale yapıyor? Neden Türkiye’deki bir taşınmaz bir Türk şirketine ABD Doları ile kiralanacak?

İhale şartnamesindeki en ilginç şart ise, işletmecinin İstanbul Park’ta Formula 1 yarışlarının yapılacağını garanti etmesine ilişkin.

Şartnamedeki düzenlemeler aşağıdaki gibidir (Yazım yanlışları, anlam bozuklukları Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir):

”6) Yüklenici Formula-1 yarışlarının taşınmazda yapılacağını garanti edecek olup, işin sözleşmesi imzalandıktan sonra 1(Bir) ay içerisinde Formula-1 yarışlarının taşınmazımızda yapılmasına ilişkin anlaşma sağlanarak imzalanacak protokolün İdareye bildirilmesi, bunun yapılmaması halinde sözleşmenin fesih edilerek yatırılan teminatların idareye gelir kaydedilmesi,

7) Yüklenici Formula-1 yarışlarının 2026 yılı itibari ile taşınmazda mevcut Formula-1 pistinde başlayacağını taahhüt edecek 2026 yılı dahil bu yıldan sonra yarışların yapılamadığı her yıl için o yıla ait Formula-1 anlaşma bedelinin %25’i kadar bedelin yıllık olarak idareye tazminat ödenmesi”

İstanbul Park’ta Formula 1 yarışlarının düzenlenmesi nasıl garanti edilebilir?

Birçok ülke yıllardır bekliyor. Bir yarış takvimden çıkacak, Türkiye’den daha iyi teklif veren olmayacak ve şirket yarışı İstanbul Park’a verecek.

Ve bütün bunlar Nisan’da gerçekleşecek ihaleyi kazanan şirketle sözleşme imzalandıktan sonra bir ay içinde gerçekleşecek.

2026’dan itibaren Formula 1 yarışı düzenlenebilmesi için, bu seneden önce bir yarışın takvimden kaldırılması gerekiyor. O pist için sözleşme yenilenmemesi şart.

Peki hangi Grand Prix’nin sözleşmesi 2026’dan önce bitecek?

Bakalım.

Japonya Grand Prix	2024
İngiltere Grand Prix	2024
Çin Grand Prix	2025
Emilia Romagna Grand Prix	2025
Monako Grand Prix	2025
Belçika Grand Prix	2025
Hollanda Grand Prix	2025
İtalya Grand Prix	2025
Meksika Grand Prix	2025

Yukarıdaki Grand Prixlerden hangisinin sözleşmesi uzatılmaz?

Vakıflar Genel Müdürlüğü, ihaleyi kazanan şirketin, sözleşmeyi imzaladıktan sonra bir ay içinde FIA ve Formula 1 Group ile 2026 yılından itibaren Formula 1’in İstanbul Park’ta düzenlenmesi için anlaşma yapmasını ve bu protokolün genel müdürlüğe sunulmasını şart koşuyor. Eğer protokol sunulmazsa, sözleşme feshedilecekmiş.

İhale şartnamesindeki çelişkili düzenlemeleri görmezden gelmeyelim.

Şartnamede bir yandan “Formula 1 yarışlarının düzenlenmesine ilişkin sözleşme yapılması, protokolün sunulmaması halinde sözleşmenin feshedileceği” öngörülürken; diğer yandan, “ihaleyi kazanacak yüklenicinin Formula-1 yarışlarının 2026 yılı itibari ile taşınmazda mevcut Formula-1 pistinde başlayacağını taahhüt edeceği, 2026 yılı dahil bu yıldan sonra yarışların yapılamadığı her yıl için o yıla ait Formula-1 anlaşma bedelinin %25’i kadar bedelin yıllık olarak idareye tazminat ödeneceği” düzenlenmiş.

İhale şartnamesinin 6’ncı ve 7’nci maddeleri birbiriyle bağlantılı mı, yoksa ayrı ayrı mı değerlendirilecek?

FIA ve FOM ile sözleşme imzalanamazsa ne olacak? Genel müdürlük, yüklenici ile yaptığı sözleşmeyi feshedecek mi? Yoksa yüklenici Formula 1 yarışlarının yapılmadığı her yıl için idareye tazminat mı ödeyecek?

Tazminat maddesi, FIA ve FOM ile anlaşma imzalanması ve protokolün idareye teslimine rağmen yarışların gerçekleşmemesi ihtimalinde mi uygulanacak?

Formula 1 ev sahipliği sadece bir şirkete verilmiyor. FIA ve FOM hem merkezi hem de yerel yönetimle masaya oturuyor. Belli talepler idare tarafından yerine getiriliyor. Şirketlere, takımlara güvenceler veriliyor. İdare üzerine düşeni yapmaz ve bu sebeple İstanbul Park’ta yarışlar düzenlenmezse, yüklenici devlete tazminat ödemek zorunda kalacak mı? Böyle saçmalık olur mu?

FİNANSMAN NASIL SAĞLANACAK?

İhaleyi kazanacak şirket, bugünden yatırımcı bulmuş mudur? Gerekli finansmanı sağlamış mıdır? Senelik 15 milyon ila 50 milyon ABD Doları arası sözleşme bedelini ödeyebilecek altyapıyı kurmuş mudur?

Kulislerde Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu (TOSFED) yöneticilerinin FIA ve FOM başkanları ile yakın ilişkileri olduğu, TOSFED’in ihaleyi alacağı ya da ihaleye katılacak bir şirkete destek vereceği konuşuluyor.

TOSFED’in açıklamalarına bakarsak, federasyonun görevi motor sporlarını yönetmek olduğu için İstanbul Park TOSFED’e verilmeli!

Bu sene yapılacak ihalenin konusuna bakarsak, İstanbul Park sadece antrenmanlara ve yarışlara ev sahipliği yapmayacak.

İstanbul Park’ın bulunduğu bölgede Formula-1 pistine ilaveten, alışveriş merkezi, macerapark (go kart, lunapark, tırmanma parkuru, gezi treni vb.), otomobil müzesi ve eğlence merkezi (akvaryum, kuş parkı, hayvanat bahçesi, yağmur ormanı) fonksiyonunda mahaller/yapılar  yapılacak ve işletilecek.

TOSFED bir kamu kurumu. Kamu kurumu niteliğindeki bir spor federasyonunun AVM, macerapark, eğlence merkezi işletmesi düşünülebilir mi?

7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu’nda ve TOSFED’in ana statüsünde TOSFED’e bu tür görevler ve yetkiler öngörülmüyor.

Üstelik TOSFED’in bütçesi bu ihaleye başvurmaya bile yetmiyor.

İhale bedeli 117.806.367,89 USD. Geçici teminat bedeli 3.534.191,04 USD. TOSFED’in 2023 tahmini bütçesi ise 27.900.000,00 TL (904.962 USD) idi.

TOSFED’in yıllık bütçesi geçici teminat bedelini ödemeye yetmiyor.

TOSFED bu ihaleye nasıl girecek?

TOSFED yönetimi, İstanbul Park’ın milli mesele olduğunu ileri sürüyor.

Klasik!

Bir yarış pistinin işletilmesi milli mesele değildir. Formula 1 yarışına ev sahipliği yapmak da milli mesele değildir. Sadece maddi menfaatler söz konusudur.

Formula 1 organizasyonun Türkiye’den alınmasının, uzun yıllar İstanbul Park’ta yarış yapılmamasının sorumlularının “milli de, milli” diyenler olduğunu unutmayalım. Dünyanın tanımadığı KKTC’nin cumhurbaşkanına ödül verdirip, 5 milyon Dolar para cezası ödenmesine sebep olanlar Formula 1’in milli mesele olduğunu söyleyemezler.

Bir spor federasyonunun yönetimi bu kadar bağırıp çağırıyor, cumhurbaşkanına seslenip duruyor ve millilikten dem vuruyorsa konuya şüpheyle yaklaşmak gerekir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün hangi akla hizmet ihale şartnamesine “bir ay içinde Formula 1 sözleşmesinin imzalanması” şartını koyduğunu bilmiyoruz. Bu şartın yerine getirilmesi imkansız.

Vakıflar Genel Müdürlüğü yönetiminin aklında belli bir şirket, kurum mu var yoksa ihaleden sonra sözleşmeyi feshedip ihaleye katılım için ödenecek teminatı gelir kaydetme peşinde mi?

Zaman gösterecek.