Spor ve Hukuk

Bugün Resmî Gazete’de yayımlanan 7551 sayılı kanun ile, bahis ve şans oyunlarına bayilerine ruhsat verme ve bu bayilere denetleme yetkisi özel hukuk tüzel kişilerine devredilebilecek.

TBMM’nin sitesindeki, kanun ile ilgili bilgi sayfası için tıklayınız.

4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilen yedinci fıkrası aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.

“Bayiliklerin nerede kurulacağını ve sayısını tespit etmek, bayi müracaatlarını değerlendirerek uygun görülen kişilerle sözleşme işlemlerini yapmak ve ruhsatlarını düzenlemek, bayi listelerini sürekli izleyerek bayi sayılarındaki değişiklikleri takip ve tespit etmek, bayilik teşkilatının mevzuata uygun ve düzenli şekilde işlemesi için gerekli olan ve yönetmelikte öngörülen veya Spor Toto Teşkilat Başkanı tarafından istenen denetim ve kontrolleri yapmaya ilişkin görev ve yetkiler, 21/2/2008 tarihli ve 5738 sayılı Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunlarının Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Yaptırılması Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi kapsamında Spor Toto Teşkilat Başkanlığınca kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredilebilir veya mal ve hizmet satın alma yoluna gidilebilir.”

ANAYASA MAHKEMESİ DÜZENLEMEYİ İPTAL ETMİŞTİ

Benzer düzenleme daha önce 703 sayılı kanun hükmünde kararname (md. 90) ile getirilmişti.

Anayasa Mahkemesi söz konusu düzenlemeyi iptal etmişti.

Anayasa Mahkemesi, iptal kararında, önceki kararlarında ekonomik bir faaliyete izin verilmesini ifade eden ruhsat, lisans, imtiyaz ve tahsis gibi işlemlerin mülk teşkil ettiğini kabul ederek söz konusu hususları Anayasa’nın 35. maddesinin birinci fıkrasında güvenceye bağlanan mülkiyet hakkı kapsamında değerlendirdiğini hatırlatmıştı.

Anayasa Mahkemesi Spor Toto Teşkilat Başkanlığının bayi müracaatlarını değerlendirerek uygun görülen kişilerle sözleşme işlemlerini yapma ve ruhsatlarını düzenlemeye yönelik görev ve yetkilerinin kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredilebilmesini öngören hükmün Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın İkinci Bölümü’nde yer alan mülkiyet hakkına yönelik düzenleme niteliğinde olduğunu, bu nedenle anılan hükmün KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kaldığını değerlendirmiş ve anılan kuralın, Anayasa’nın mülga 91. maddesine aykırı olduğuna karar vermişti.

TBMM, bu sefer konuyu kanunla düzenledi.

MUHALEFETİN TEPKİ GÖSTERDİ

Muhalefet milletvekilleri söz konusu düzenlemeyi eleştirmişler.

Kanun teklifi ile ilgili Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde bazı milletvekilleri “Spor Toto Teşkilat Başkanlığının bahis ve şans oyunları bayiliklerinin nerede kurulacağının ve sayısının belirlenmesi, bayi müracaatlarının değerlendirilmesi ve ruhsatlarının verilmesi gibi önemli yetkilerinin bulunduğu ve bu yetkilerin Teşkilat Başkanlığının varoluşunda asli unsurlar arasında yer aldığı, Kanun Teklifiyle yapılması öngörülen düzenleme ile söz konusu yetkilerin özel hukuk tüzel kişilerine devredilebilmesinin amaçlandığı, ancak kamu gücünü ilgilendiren bahis düzenleme, denetleme ve lisanslama faaliyetlerinin ticari kaygılardan bağımsız şekilde yürütülmesi gerektiği ve söz konusu hususa ilişkin yetki devrinin kamu yararı ilkesiyle bağdaşmadığı, nitekim sanal bahis uygulamalarının yaygınlaşmasıyla birlikte bireyler tarafından her an erişilebilir bir kumar ortamının oluşturulduğu, reklamların serbestliği ve kimlik tespiti yapılmaksızın oynanabilen bahis türlerinin yasa dışı bahis ağlarının yaygınlaşmasına zemin hazırladığı, bu durumun ise özellikle genç nüfus üzerinde sosyoekonomik ve psikolojik sorunlara neden olduğu, bu bağlamda bahis alanında ortaya çıkan olumsuzluklarla mücadele için mezkûr yetki devrinden vazgeçilmesi suretiyle merkezi ve yerel idarelerin tüm paydaşlarıyla eş güdüm içinde hareket edilmesinin önem arz ettiği” yönünde görüş bildirmişler.

Kanun teklifinin görüşüldüğü genel kurulda ise iki milletvekili kaygılarını aşağıdaki şekilde dile getirmişler:

– Mustafa Bilici: “7258 sayılı Kanun’daki değişiklikle Spor Toto Teşkilat Başkanlığının bayilik verme ve ruhsatlandırma yetkilerinin özel hukuk tüzel kişilerine devri öngörülmektedir. Özel hukuk tüzel kişilere devirle birlikte artık kamu eliyle yürütülmesi gereken bu görev ticaret şirketleri ihale edilebilecektir. Bu ne demektir? Bu, kamu hizmetlerinin piyasaya açılması demektir. Kamu gücü kullanılarak sağlanan lisans ve ruhsatlama işlemleri Anayasa’nın 128’inci maddesine göre yalnızca kamu görevlileri eliyle yürütülmelidir. Bu düzenleme kamu hizmetinin özelleştirilmesi anlamına gelmektedir. Oysa, bahis ve şans oyunları sektörü sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal, kültürel ve ahlaki sonuçlar doğuran bir alandır. Bu alanda kamu kontrolünün zayıflatılması istismara, yolsuzluğu ve kayıt dışılığa kapı aralayacaktır. Ayrıca, bu değişiklikle birlikte ruhsatlandırma süreçlerinde şeffaflık ve denetim mekanizmaları iyice bulanıklaştırılmakta, hangi özel şirketlerin bu yetkileri kullanacağı, hangi kriterlerle seçileceği, denetimin nasıl yapılacağı belirsiz hâle getirilmektedir. Bu ise keyfîliğe ve rant odaklı uygulamalara davetiye çıkaracaktır.”

– Mehmet Tahtasız: “Bu torba kanunla piyango bayilerinin denetimini özel hukuk tüzel kişilerine veriyorsunuz. Gençlerimiz daha çok zehirlensin, kumar bağımlısı olsun, aileler parçalansın mı istiyorsunuz? Anaların, babaların, çocukların ahını alıyorsunuz; geleceğini karartıyorsunuz gençlerimizin. İktidarınızda memleket esrar, eroin, uyuşturucu cenneti oldu; memleketi iktidarınızda kumarhaneye çevirdiniz.”