Spor ve Hukuk

Profesyonel Basketbolcular Derneği (BASKED), basketbolcuların çalışma koşulları hakkında bir taslak metin hazırladığını ve Türkiye Basketbol Federasyonu’nun bu maddeleri yönerge ve mevzuatlara veya tek tip sözleşmelere dahil etmesini talep ettiklerini X hesabında duyurdu.

İlk defa bir sporcular derneği böyle bir çalışma yaptı. Çabayı alkışlamak gerekir.

Ancak metinde ciddi hukuki yanlışlar ve hukuka aykırılıklar var.

Türk Borçlar Kanunu ve yargının işçi hakları ile ilgili içtihatları dikkate alınmamış.

Satır aralarında öyle düzenlemeler var ki, sporcuların haklarını korumaktan çok, kulüplere imtiyazlar tanındığı görülüyor.

Bir profesyonel (işçi) sporcu derneği, işveren kulübün sporcuyu kadro dışı bırakma hakkı olduğunu kabul edemez. Böyle bir hakkın kapsamını düzenleyemez. Düzenlememeli!

Kulüp ile sporcu arasında doğacak bazı uyuşmazlıklar için Türkiye Basketbol Federasyonu’nun arabulucu olacağı öngörülmüş. Arabuluculuk mevzuatı uyarınca, TBF arabuluculuk yapamaz. Taslakta “arabuluculuk” kavramı yanlış kullanılmış.

BASKED’e “taslağı hazırlarken karşılaştırmalı hukuk çalışması yapıp yapmadıklarını, hangi metinleri referans aldıklarını” sordum. Yanıt vermediler.

Bu derneğin kaç üyesi var, bilmiyorum ama şundan eminim: Türk hukuku dikkate alınmadan hazırlanan bu metne öncelikle sporcuların karşı çıkmaları gerekir.

BASKED’in yayınladığı kurallar kitapçığının linki: http://basked.com.tr/upload/basked-kitapcik.pdf

Aşağıda metni yayınlayacağım.

Bu kitapçığın yayından kaldırılması ihtimali karşısında, metnin arşivlenmesi gerektiğini düşünüyorum.

Kural kitapçığı aşağıdadır.

Metindeki imlâ yanlışları, noktalama işaretlerinin eksik veya yanlış kullanımı BASKED’e aittir.

“Sporcuların “çalışma koşulları”, özel sözleşmeler ile takım ve sporcuların kendi inisiyatiflerine bırakılıyor. Bu sebeple takımlar ve sporcular zaman zaman mağduriyet yaşayabiliyor. Bu mağduriyetlerin önüne geçmek ve tüm sporcuların eşit muamele görmesi adına çalışma koşullarının federasyonumuzca kurallar çerçevesinde belirlenmesi gerektiğine inanıyoruz.

Tüm paydaşların görüşlerinin dinlenmesi gerektiğini de belirterek, bizler dernek olarak sporcuların ve takımların dikkate aldığı taktirde faydalı olacağına inandığımız konu başlıkları altında maddeler hazırladık. Öneri/talep olarak hazırladığımız bu maddeler istişareye açık ve tüm paydaşların uzlaşısı ile federasyonumuzun yönerge ve mevzuatlara veya tek tip sözleşmelere dahil etmesini istediğimiz maddelerdir.

ÇALIŞMA KOŞULLARI

1. ANTRENMANLAR VE MAÇLAR

A. GENEL KURALLAR

a. Sporcu, kulübün katıldığı tüm maçlara (resmi ve/veya dostluk maçları) ve TBF (veya görevlendirdiği kişiler) tarafından düzenlenen ve Sporcunun çağrılabileceği maçlara katılmaya hazır olacaktır.

b. Sporcu, bu belirlenen kurallara uygun olarak kulüp tarafından organize edilen bireysel veya toplu tüm antrenmanlara katılacaktır.

c. Kulüp, sporcuya tüm maçlar ve antrenmanların yanı sıra tüm toplantılar ve diğer etkinlikleri (varsa yaklaşık seyahat süreleri de dahil olmak üzere) içeren haftalık bir program planını yazılı olarak sunacak ve bu plan haftanın planlanan ilk etkinliğinden en az 24 saat öncesinden sporcuya bildirilecektir.

d. Sporcu sezon içerisinde maddelerine bağlı olarak takım tarafından bildirilen antrenmanlara ve diğer organizasyonlara geçerli bir bahanesi olmaksızın 3 (üç) seferden fazla geç kalması veya katılım göstermemesi durumunda kulüp sporcu’ya para cezası uygulayabilecektir.

e. Hiçbir sporcu, kulübe bilgi vermeden kulübün tesislerini kullanamaz. Kulüp, sporcunun antrenmanının antrenör kadrosu tarafından denetlenmesinin gerekip gerekmediğine tek taraflı olarak karar verecektir.

f. Basketbol ve fiziksel kondisyon aktiviteleri genel kabul görmüş güvenli uygulamalardan sapmayacaktır. Örnek olarak, sporcu, dağlarda veya diğer engebeli arazilerde koşu egzersizlerine, güvenli olmayan herhangi bir oyun yüzeyinde basketbol aktivitelerine veya sporcunun bu egzersizlere veya aktivitelere katılımının kendisini yaralanma, hastalık veya başka bir zarar riskine sokacağına dair makul tıbbi endişelerin olduğu başka herhangi bir aktiviteye katılmayacaktır.

g. TBF ve kulüpler, sosyal ve dini değerler, ayrıca benzeri diğer özel sebeplerden dolayı sporcuların konfor alanını geliştirmek açısından iyi niyetler çerçevesinde maç ve antrenman saatlerini düzenlemek için çaba gösterecektir.

B. SEZON ÖNCESİ

a. Hazırlık kampı, BSL’ nin Normal Sezon 1. haftasından veya kulübün yurtdışı müsabakasından (hangisi daha erken ise) en fazla 42 gün öncesinden başlayabilir. TBF, her sezonun hazırlık kampının başlaması için kesin tarihi o sezonun 30 Temmuz tarihine kadar (veya BSL veya yurtdışı maçlarının programı açıklandıktan hemen sonra) belirleyecek ve duyuracaktır.

b. Temmuz veya Ağustos aylarındaki diğer tüm Kulüp faaliyetleri sporcular için isteğe bağlıdır. Kulüp hiçbir koşulda bir sporcuya belirlenen tarihle birlikte başlayacak olan hazırlık kampından önce herhangi bir bireysel ve/veya takım aktivitesi veya antrenmanı için baskı yapmayacak veya zorlamayacaktır.

c. Sporcuların hazırlık kampına, antrenmanlara başlamak için uygun fiziksel durumda olmaları beklenir.

d. Sporcuların tıbbi testlerden geçmek, gerekli evrakları düzenlemek, ilk kulüp faaliyetinden 72 saatten fazla bir süre önce kulübün şehrine gelmeleri gerekmez.

e. Tek antrenman günlerinde, antrenman seansları, ağırlık odasında esneme hareketleri ve aerobik ısınma ve soğuma hareketleri için harcanan süre de dahil olmak üzere toplam üç saatten fazla sürmeyecektir. Bu süre dışında oluşabilecek toplantı ve diğer takım takım etkinlikleri tek antrenman günlerinde bir saatten fazla sürmeyecektir.

f. Çift antrenman günlerinde antrenman seansları, ağırlık odasında esneme hareketleri ve aerobik ısınma ve soğuma hareketleri için harcanan süre de dahil olmak üzere toplam dört saatten fazla sürmeyecektir. Bu süre dışında oluşabilecek toplantı ve diğer takım etkinlikleri çift antrenman günlerinde bir saatten fazla sürmeyecektir.

g. Hiçbir gün antrenman sayısı ikinin üzerine çıkmayacaktır.

h. Çift antrenman günlerinde ilk antrenman (toplantı ve takım etkinlikleri de dahil) bitişi ile ikinci antrenman başlangıcı arası en az 5 saat olmalıdır. İlk antrenmanın saat öğleden önce 10.00 dan önce olması durumunda bu süre aralığı en az 6 saat olmalıdır.

i. Sporcu hiçbir koşulda spora elverişli olmayan zeminde antrenman yaptırılmaya zorlanamaz. Takım antrenmanları kulüp tesislerinde veyahut kulübün ayarlayacağı spor yapmaya elverişli spor salonunda veya spor sahalarında yaptırılacaktır

j. Hiçbir zaman arka arkaya üç gün çift antrenman yapılmayacaktır.

k. Tüm temaslı basketbol antrenmanlarında sporcuların ayak bileklerine yapılacak olan bandaj sporcuların tercihine bağlı olarak olacaktır.

l. Sporcular haftada en az bir gün izinli olacaktır. İzin günlerinde medya, tanıtım ve ticari faaliyetlere ayda dört izin gününden sadece iki tanesinde izin verilir.

m. BSL Medya Günü’nde ikinci antrenman seansına izin verilmez.

C. YARIŞMA SEZONU

a. Yarışma Sezonu, BSL veya yurtdışı müsabakası olmasına bakılmaksızın, Kulübün ilk resmi maçıyla başlar.

b. Sporcular günde en fazla bir temaslı antrenmana katılacaklardır. Aynı gün için ikinci bir antrenman planlanmışsa, bu sadece temassız bir antrenman olabilir.

c. Takımın haftada iki veya daha fazla resmi maçı varsa, o hafta aynı günde (yani bir tam gün içerisinde) ikinci antrenman seansına izin verilmez.

d. Haftada ikiden az maç olması durumunda, günlük çift basketbol antrenmanı haftada sadece iki kez yapılabilir (haftada iki veya daha fazla resmi maç olmasına rağmen maç kadrosunda olan fakat resmi maç içerisinde istatistik kâğıdı üzerinde 5 dakikadan fazla süre almayan ve takımla birlikte antrenman yapmasına rağmen müsabaka listesinde bulunmayan sporcular bu kapsama dahil edilebilir).

e. Tek antrenman günlerinde, antrenman seansları, ağırlık odasında esneme hareketleri ve aerobik ısınma ve soğuma hareketleri için harcanan süre de dahil olmak üzere toplam üç saatten fazla sürmeyecektir. Bu süre dışında toplantı ve diğer takım takım etkinlikleri Tek antrenman günlerinde bir saatten fazla sürmeyecektir.

f. Çift antrenman günlerinde, antrenman seansları, ağırlık odasında esneme hareketleri ve aerobik ısınma ve soğuma hareketleri için harcanan süre de dahil olmak üzere toplam dört saatten fazla sürmeyecektir. Buna bağlı olarak hiçbir gün antrenman sayısı ikinin üzerine çıkmayacaktır. Bu süre dışında toplantı ve diğer takım takım etkinlikleri çift antrenman günlerinde bir saatten fazla sürmeyecektir.

g. Çift antrenman günlerinde ilk antrenman bitişi (toplantı ve takım etkinlikleri dahil) ile ikinci antrenman başlangıcı arası en az beş saat olmalıdır.

h. Hiçbir antrenman seansı maç günleri saat 09.00’dan diğer günler saat 10.00’dan önce başlayamaz.

ı. Her maçtan sonra, seyahat veya tıbbi tedavi dışında, bir antrenman veya başka bir toplantı ve faaliyetin başlayabileceği en erken zaman ertesi gün öğlen 12.00’dir. (Maç kadrosunda olan fakat resmi maç içerisinde istatistik kâğıdı üzerinde 5 dakikadan fazla süre almayan ve takımla birlikte antrenman yapmasına rağmen müsabaka listesinde bulunmayan sporcular “d” maddesiyle ilişkilendirilerek bu kapsam dışında tutulabilir.)

i. Maç saati 16.00’dan önce ise o gün maçtan önce herhangi bir antrenman yapılamaz. 16.00’dan sonra olması durumunda antrenman seansının bitişi ile maç saati arası en az 5 saat olacak şekilde süre olarak bir (1) saati geçmeyecek temassız antrenman yapılabilir.

j. Hiçbir maç günü maç saatinden sonra antrenman yapılamaz. (Antrenman başlangıç saati 20.00’yi geçmemek şartıyla maç kadrosunda olan fakat resmi maç içerisinde istatistik kâğıdı üzerinde 5 dakikadan fazla süre almayan ve takımla birlikte antrenman yapmasına rağmen müsabaka listesinde bulunmayan Sporcular

k. Sporcu hiçbir koşulda spora elverişli olmayan zeminde antrenman yaptırılmaya zorlanamaz. Takım antrenmanları kulüp tesislerinde veyahut kulübün ayarlayacağı spor yapmaya elverişli spor salonunda veya stadyumlarda yaptırılacaktır

l. İzin günlerinde medya, tanıtım ve ticari faaliyetlere ayda dört izin gününden sadece bir tanesinde izin verilir.

m. Sporcu ayda dört gün izinli olacak ve o gün sadece fizyoterapi seansına, tıbbi tedavilere veya seyahate izin verilecektir.

EK MADDE: KADRO DIŞI BIRAKILMA DURUMU

– Bir sporcu geçerli bir sebep nedeniyle kulüp kararı ile kadro dışı bırakılırsa, takımdan bağımsız antrenman programı verilmesi halinde sporcu;

a. Haftada en fazla 2 gün çift antrenman yapabilir, bunun dışında diğer günler tek antrenman yapacaktır.

b. Tek antrenman günlerinde, antrenman seansları, ağırlık odasında esneme hareketleri ve aerobik ısınma ve soğuma hareketleri için harcanan süre de dahil olmak üzere toplam üç saatten fazla sürmeyecektir. Bu süre dışında toplantı ve diğer takım sorumluluğu altındaki diğer etkinlikleri tek antrenman günlerinde bir saatten fazla sürmeyecektir.

c. Çift antrenman günlerinde antrenman seansları, ağırlık odasında esneme hareketleri ve aerobik ısınma ve soğuma hareketleri için harcanan süre de dahil olmak üzere toplam dört saatten fazla sürmeyecektir. Bu süre dışında toplantı ve takım sorumluluğu altındaki diğer etkinlikleri tek antrenman günlerinde bir saatten fazla sürmeyecektir.

d. Hiçbir gün antrenman sayısı ikinin üzerine çıkmayacaktır.

e. Çift antrenman günlerinde ilk antrenman bitişi ile ikinci antrenman
başlangıcı arası en az 5 saat olmalıdır.

f. Hiçbir antrenman seansı saat öğleden önce 10.00 dan önce başlayamaz.

g. Hiçbir antrenman seansı öğleden sonra 20.00 dan sonra başlayamaz.

h. Sporcuya bir ay içinde en az 4 izin günü verilecektir.

i. Sporcu hiçbir koşulda spora elverişli olmayan zeminde antrenman
yaptırılmaya zorlanamaz. Takım antrenmanları kulüp tesislerinde veyahut kulübün ayarlayacağı spor yapmaya elverişli spor salonunda veya stadyumlarda (kulübün ayarlayacağı antrenör eşliğinde) yaptırılacaktır

2. SPORCU FİZİKSEL VE ZİHİNSEL SAĞLIĞI

A. TIBBİ KONTROL

Tüm sporcular, kulübün bulunduğu ülkenin spor hekimliği yasaları, kuralları ve yönetmeliklerine uygun olarak sezon başında kulüplerinde kalp taraması, tıbbi testler ve değerlendirmeler vb. gibi standart bir sağlık kontrolünden geçmek zorundadır. İlgili tıbbi testlerden geçmeden hiçbir sporcu faaliyeti gerçekleşmeyecektir.

B. TIBBİ HİZMETLER

a. Her kulüp, TBF ‘ye tüm sağlık personelinin yeterlilik sertifikalarını sezon öncesi başlamadan en az yedi gün önce gönderecektir.

b. Sporcular ve kulüpler, TBF tarafından belirlenen sağlık protokollerine uymakla yükümlüdür.

c. Kulüpler, sporcunun talebi üzerine Sporcunun raporlanan kendi tıbbi verilerini sağlayacaktır.

C. TARAFSIZ İKİNCİ TIBBİ GÖRÜŞ

a. Sporcular tüm sağlık koşulları ve endişeleri ile ilgili olarak tarafsız ikinci bir tıbbi görüş isteme hakkına sahiptir.

D. AMELİYAT DURUMUNDA İLGİLİ DOKTOR

Kulüp ve sporcu, ameliyatın gerekli olduğu durumlarda doktor konusunda anlaşmaya varacaktır. Uzlaşma sağlanamaması durumunda, TBF taraflar arasında arabuluculuk yapacaktır. Sporcu yine de kendi seçtiği doktoru tercih ederse, Kulübün teminatını aşan tüm ekstra masrafları karşılayacaktır.

3. SPOR EKİPMANLARI

a. Kulüp, sporcularına basketbolla ilgili faaliyetlerini gerçekleştirmeleri için gerekli spor ekipmanlarını sağlayacaktır. Sporcular, kulüp tarafından sağlanan ekipmanı kullanmakla yükümlüdür.

b. Müsabakalarda ve antrenmanlarda hangi marka basketbol ayakkabısını giyeceği sporcunun tercihine bağlıdır.

4. SEYAHAT

a. Seyahat sırasında Kulüpler öncelikli check-in, hızlı güvenlik şeridi ve öncelikli biniş için rezervasyon yapacaktır. Ev sahibi kulüp, bu hizmetlerin sağlanmasında misafir kulübe yardımcı olacaktır.

b. Müsaitlik olması halinde, seyahate dahil olan her sporcu için business class veya çıkış sırası koltukları rezerve edilecektir. Sağlık sebepleri dışında hiçbir sporcuya business class veya çıkış sırası koltuklar için öncelik veya ayrıcalık tanınamaz. Bu koltuklarda yeterli sayıda müsaitlik olmaması durumunda sporcuların fiziksel özellikleri göz önünde bulundurularak seçim yapılacaktır.

c. Sporcular, iç saha veya deplasman maçları için herhangi bir ek takım bagajı (örn. antrenman ekipmanı, takım forması, tıbbi ekipman vb.) taşımak zorunda olmayacaktır.

d. Her maçtan önce, soyunma odasında sporcular için meyve, enerji barları, şişelenmiş su ve izotonik içecekler de dahil olmak üzere hafif bir yemek hazır bulundurulacaktır.

e. Bir takım maçtan hemen sonra seyahat ettiğinde, sporculara seyahatten önce maçtan sonra sıcak bir yemek verilecektir. Aksi takdirde, takım yemeği zorunlu olmayacak ve takımın seyahat programına uyulduğu şekilde seyahat süresince kalınan takım oteline saat 23:30’a kadar dönmek şartı ile sporculara izin verilecektir. Bunun dışındaki izinler kulübün inisiyatifindedir.

f. Kulüp, sporcuların kulübün bulunduğu şehirden maçın oynanacağı şehre gidiş ve dönüş ulaşımını sağlamaktan sorumludur. Bir sporcu deplasman maçına kendi imkanlarıyla gidip gelmek için kulüpten açık izin almalıdır.

g. Kulüp, takımın kampları ve seyahatleri sırasında takım kafilesinde mutlaka fizyoterapist veya doktor bulunduracaktır.

5. TAKIM OTELLERİ

a. Takım otelleri, tüm seyahatlerde veya Kulüp herhangi bir maçtan önce kendi şehrinde bir hazırlık kampı düzenlediğinde en az dört yıldızlı olacaktır.

b. Sporcular tüm seyahatler sırasında (sezon öncesi ve Kulübün maçlardan önce kendi şehrinde bir antrenman kampı düzenlediği zamanlar da dahil olmak üzere) takım otellerinde tek kişilik odalarda yalnız konaklayacaklardır.

c. Takım otellerinde halter ve kardiyo makinelerinin bulunduğu ve Sporcuların bireysel antrenmanları için uygun bir fitness merkezi bulunacaktır.

d. Takım otellerinde kulüplerin ve/veya sporcuların talebi üzerine ekstra uzun yataklar bulunacaktır.

6. İZİN GÜNLERİ

a. bireysel veya takım video seansları, bireysel veya takım toplantıları veya medya, tanıtım, reklam veya yardım faaliyetleri dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere kulüp tarafından yönetilen herhangi bir faaliyete katılmasının gerekmediği tam bir takvim günü anlamına gelir.

b. Bir sporcu, burada belirtilen istisnalara tabi olmak kaydıyla, hiçbir koşulda izinli olduğu günlerde kulübe hizmet vermeyecektir.

c. Sporcular ayda dört gün izinli olacak ve bu günlerde sadece fizyoterapi seanslarına, tıbbi tedavilere veya seyahatlere izin verilecektir.

d. Sporcular, çocuğun doğum tarihine yakın olması gereken (çocuğun doğumundan önceki veya sonraki 15 gün) seyahat günleri hariç olmak üzere en az üç tam takvim günü (maç günleri dahil) doğum izni alma hakkına sahip olacaktır. Sporcu, doğum izni alma niyetini en az 14 gün önceden Kulübe bildirecektir. Bu durumda, sporcunun aylık ücretinde herhangi bir kesinti yapılmaz.

e. Sporcular, birinci dereceden bir aile üyesinin (eş, ebeveynler, büyükanne ve büyükbabalar, çocuklar veya kardeşler) vefatı durumunda, seyahat günleri hariç olmak üzere en az üç gün (maç günleri dahil) izin alma hakkına sahip olacaktır. Bu durumda, sporcunun aylık ücretinden herhangi bir kesinti yapılmaz. Birinci dereceden aile üyesi olmayan yakınların vefatı durumunda Kulüp iyi niyet çerçevesinde aynı hakkı sporcuya sağlayabilir.

f. Bir sporcunun yakın akrabasının doğumu veya ölümü nedeniyle herhangi bir devamsızlık, sporcu ve kulüp arasında iyi niyetle koordine edilecektir.

g. Herhangi bir büyük milli takım müsabakasından sonra (örneğin Dünya Kupası, kıta şampiyonaları ve Olimpiyat Oyunları, eleme aşamaları veya “İzin günü”, sporcunun maçlar, bireysel veya takım antrenmanları, turnuvalar hariç), sporcular kulübe katılmadan önce seyahat günleri hariç olmak üzere en az iki gün izin hakkına sahiptir.

h. Sporcu, haziran ve/veya temmuz ayları boyunca kulübün organize basketbol faaliyetlerinden en az 30 gün izinli olacaktır. Bu tarihten sonra TBF tarafından başlamasına izin verilen kamp tarihine kadar kalan süre zarfında sporcuların antrenmanları bireysel olmak kaidesiyle ve yine daha önce çalışma koşullarında belirtildiği şekilde sporculara baskı yapmaksınız, iyi niyet çerçevesinde sporcunun inisiyatifine bırakılarak düzenlenebilir.

ı. Bir sporcu, kulüple sezonun son resmi maçından en geç beş gün sonra kulüp tarafından sezon dışı için serbest bırakılacaktır.

i. Kulüpler, tüm sporculara sezon dışı antrenman planı sunma seçeneğine sahiptir. Bu antrenman planına uymak sporcunun inisiyatifindedir. Kulüp bunun için sporcuya baskı yapamaz.

j. Kulüpler, iyi niyet çerçevesi altında sporcuların dini değerlerini ve diğer özel değerleri korumak adına izin günlerini düzenlemek için çaba gösterecektir.

7. DİĞER AKTİVİTELER

a. Sporcuların aşağıdakileri yapması yasaktır:

Sporcu, kulüp tarafından faaliyete katılmak veya faaliyette bulunmak için önceden yazılı izin almadıkça, katılımcıyı önemli bir bedensel yaralanma riski içeren veya buna maruz bırakan faaliyetlere katılmak veya faaliyette bulunmak.

– Bu tür faaliyetler aşağıdakileri içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir: (i) paraşütle atlama, yelken kanat, kayak, kaya veya dağ tırmanışı, su veya jet kayağı, rafting, ip atlama, bungee jumping, trambolin atlama ve dağ bisikleti; (ii) herhangi bir dövüş, boks veya güreş; (iii) havai fişek kullanmak veya ateşli silahlar veya diğer silahları içeren herhangi bir etkinliğe katılmak; (iv) elektrikli scooter veya hoverboard kullanmak; (v) motosiklet veya moped kullanmak veya sürmek veya herhangi bir türde dört tekerlekli/off-road yapmak; (vi) herhangi bir yarışta veya yarış müsabakasında herhangi bir motorlu araca binmek; (vii) herhangi bir türde hava taşıtı kullanmak; (viii) herhangi bir futbol, hentbol, hokey, rugby/Amerikan futbolu veya diğer benzer temas sporu veya müsabakasına katılmak;

Kulübün sporcunun yaralanmasına, hastalanmasına veya sakatlanmasına veya ölümüne karşı yaptırdığı ve sporcunun kulüpten yazılı bildirim aldığı herhangi bir sigorta poliçesi tarafından veya bu poliçe kapsamında hariç tutulan veya yasaklanan başka herhangi bir faaliyette bulunmak;

– Alkolün kötüye kullanımı, herhangi bir yasaklı maddenin kullanımı veya reçeteli ilaçların kötüye kullanımı veya bağımlılığı;

– Herhangi bir isyan veya ayaklanmaya veya herhangi bir suç faaliyetine katılım.