Spor ve Hukuk

Kararı kurumun sitesinde okumak için tıklayın.

KDK KARARI

T.C.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

(OMBUDSMANLIK)

SAYI : 2024/7592-S.24.11856

BAŞVURU NO : 2024/1803

KARAR TARİHİ : 22/07/2024

RET KARARI

BAŞVURAN : … TCKN: …

Adres: …

BAŞVURAN VEKİLİ / TEMSİLCİSİ : … TCKN: …

Adres: …

BAŞVURUYA KONU İDARE : GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

BAŞVURUNUN KONUSU : Uluslararası 2. Turkcell Edirne Kupası ve Yunanistan Selanik’te düzenlenen “International Swimming Meet Makedonikoi” yarışmalarına fiilen katılan sporcunun tarafına milli sporcu belgesi verilmesi talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 02/02/2024

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Başvuran özetle; kızı … Yüzme branşında iki kez Milli Takım temsil hakkı elde edip uluslararası yarışmalara fiilen katılarak ülkemizi temsil ettiğini, T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından düzenlenen 13/06/2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik’e göre verilmesi gereken Millilik Belgesinin, T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 27/10/2020 tarihinde yayımlanan “Milli Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesine Dair Genelge” hükümleri esas alınarak düzenlenmediğini, Yönetmelik’in 2020 yılı Haziran ayında, Genelge’nin ise 2020 yılı Ekim ayında olmak üzere her ikisinin de pandemi sürecinde yayımlandığını, kızının pandemi sürecinde ve genelge yayımlanmadan önce uluslararası yarışlar iptal edilmese katılacağı yarışlarda milli olarak belgeyi alacağını, bundan bir mağduriyet yaşadıklarını, ikinci mağduriyetin ise yarışmalara katıldığı halde Yönetmelik’e göre alması gereken belgeyi Genelge’den dolayı alamamış olmasından dolayı yaşadığını, genelgenin konusu ve içeriğinin bazı bölümleri arasında uyumsuzluk olduğunu, konusu “Milli Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesi” olan genelgenin içeriğinde neden belgenin verilmesi için bireysel yarışmalarda 6 ülke şartının konulduğunun sorgulanması ve belgenin düzenlenebilmesi için katılımı istenen ülke sayısının neye göre belirlendiğinin açıklanması gerektiğini, diğer yandan Genelge’de yazan “13.06.2020 tarihli ve 31154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelikte belirtilen şartları taşıyan milli sporculara, A, B ve C sınıfı milli sporcu belgesi düzenlenebilmesi için…” ifadesinin Yönetmelik’te çok açık bir şekilde yer alan milli sporcu tanımını daralttığını ileri sürerek kızına Milli Sporcu Belgesi verilmesini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun bilgi ve belge talebi üzerine, Gençlik ve Spor Bakanlığının 04/04/2024 tarihli ve E- – – sayılı yazısında özetle;

2.1. Uluslararası 2. Turkcell Edirne Kupası ve 29/04/2022 – 01/05/2022 tarihlerinde Yunanistan Selanik’te düzenlenen “International Swimming Meet Makedonikoi” yarışmalarına fiilen katılan sporcunun milli sporcu belge talebinin, Türkiye Yüzme Federasyonu Başkanlığınca Genelge’de yer alan ülke şartını taşımadığı gerekçesiyle reddedildiği,

2.2. Milli sporcu belgesi düzenlenme sürecinin, sporcunun uluslararası müsabakada yarışmasından sonra, spor federasyonunun GSB bilişim sistemi ilgili spor federasyonuna başvurmasını takiben olan Spor Bilgi Sistemi’ne, sporcunun dilekçesini, yarışma sonucunu, görevlendirme yazılarını yüklemesiyle başladığı, GSB Spor Bilgi Sistemi’ne yüklenen belgeleri incelemekte, mevzuata uygun olan belgeleri onaylayarak imza aşamasına getirdiği, imza aşamasına gelen belgelerin, öncelikle federasyon başkanının, spor federasyonlarının bağlı bulunduğu daire başkanı ve daha sonra genel müdür yardımcısının imzası ile tamamlandığı ve E-Devlet portalı üzerinden doğrulama kodlu olarak sporcuların erişimine açıldığı,

2.3. Sporcunun Federasyon Başkanlığına yaptığı milli sporcu belge talepli başvurusunun, Milli Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesine Dair Genelge’nin 5. maddesinde belirtilen “ferdi müsabakalarda ülkemizle birlikte en az 6 farklı ülke sporcusunun yer alması” şartını taşımadığından reddedildiği,

2.4. Bakanlıklarınca yürürlüğe konulan bahse konu “Milli Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesine Dair Genelge”de ilgili Yönetmelikte öngörülen milli sporcu tanımının daraltıldığı iddiası ve Genelge hükmünün normlar hiyerarşisi bağlamında üst hukuk normlarına aykırı olup olmadığı hususları hakkındaki Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü görüşünün ekte sunulduğu,

2.5. Mülga Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik’te, sporcuların milli sporcu belgesi talep edebilmeleri için, yarıştıkları müsabakalar için asgari ülke veya sporcu sayısı bulunmadığından, ekte örnek olarak sunulan ve yüzlercesi daha bulunan milli sporcu belgelerinden de anlaşılacağı üzere, sadece iki sporcunun yarıştığı ve sporcunun yenilmesine rağmen ikincilik elde ettiği, hiçbir yabancı sporcuyla yarışmadan milli sporcu belgesi düzenlenebildiği, dört sporcunun yarıştığı fakat galibiyet alınamadığı halde iki kişinin de üçüncü seçildiği için üçüncülük unvanı verilen sporcular olduğu, uluslararası federasyon takvimlerinde yer almamasına rağmen sırf milli sporcu belgesi verebilmek için 531 sporcunun 490’ının Türk olduğu, adının Avrupa Şampiyonası olduğu halde diğer kıtalardan ülkelerin yer aldığı, hiçbir yabancı sporcu ile yarışma şansının bulunmadığı organizasyonlar düzenlendiği, art niyetli uygulamaların önüne geçebilmek için 13 Haziran 2020 tarihinde çıkarılan Yönetmelik ile milli sporcu belgesi alınabilecek müsabaka türlerinin Bakanlık tarafından belirleneceğinin ilan edildiği (Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik 9/2),

2.6. Yönetmelik hükümlerine dayanılarak çıkarılan Milli Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesine Dair Genelge ile ferdi sporlar için altı farklı ülke, takım sporları için ise dört farklı ülke şartı getirildiği, bu sayılar belirlenirken hem çok az sayıda ülkenin bir araya gelerek uluslararası organizasyon adı altında ciddiyetten ve rekabetten uzak gerçekleştirilen müsabakalara katılmayı engellemek, katılanlar olur ise de milli sporcu belgesi talep edememelerini sağlamak, katılımın çok az olduğu müsabakalarda bir galibiyet alamadan dereceye girecek sporcuların milli sporcu ünvanıyla belge talep etmelerini önlemek olduğu, Genelge hazırlama sürecinde Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün sunmuş olduğu görüş yazısının ek olarak iletildiği,

2.7. Kurumumuza başvuran sporcu velisinin Genelge’de yer alan altı ülke şartının genelgenin konusu ve içeriğiyle uyumlu olmadığı iddiasının gerçeği yansıtmadığı, Genelgenin konusunun milli sporcu belgesi düzenlenebilmesi için müsabaka türlerini belirlemek olduğu, diğer ifadeyle hangi müsabakalara katılan sporcular milli sporcu belgesi alabilecektir sorusunun cevabının dört veya daha fazla ülke milli takımının yarıştığı takım müsabakalarına ve altı veya daha fazla farklı ülke sporcusunun yarıştığı müsabakalarda yarışan sporcular milli sporcu belgesi alabilecektir şeklinde olduğu, hangi müsabakalara katılan sporcular milli sporcu belgesi alabilecektir sorusunun cevabının en az 11 yaşından büyük sporcuların yarıştığı müsabakalarda yer alan sporcular milli sporcu belgesi alabilecektir şeklinde olduğu, Genelge ile müsabaka türlerinin adları ve müsabakaların içeriğinin tespit edildiği, aksi durumda mülga yönetmelik hükümlerine dönülmüş olacağı, Yönetmelik değişiklik amacından sapılmış olacağı,

2.8. Genelge ile getirilen yaş şartının Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu iddiasıyla açılan ve ekte sunulan davada da görüleceği üzere, 9 yaşında vücut geliştirme şampiyonasına katılan bir sporcu velisinin açtığı davada mahkemenin İdare aleyhine karar verdiği, 9 yaşında bir çocuğu rekabet ortamına sokmanın ruhsal ve bedensel durumunda yol açtığı yıpranmayı, hele vücut geliştirme veya dövüş sporları müsabakalarında yapacağı olumsuz etkiyi önlemek için Bakanlığın 11 yaşından küçük çocukların organizasyonlarda yarışmasını engellemek amacıyla Genelgeye milli sporcu belgesi alınabilecek müsabaka türlerinin 11 yaşından büyük sporcuların yarıştığı müsabaka türleri olacağına dair hüküm koyduğu,

2.9. Karşılıksız öğrenim bursu, öncelikli yurtlarda barınma imkanı, sınavsız öğretmen, uzman, antrenör olarak atanma şansı, vakıf üniversitelerinde ücretsiz eğitim görme olanağı, dereceye girenlere para ödülü gibi Dünyanın birçok ülkesinde bulunmayan imkanların Bakanlıklarınca milli sporcularımıza tanındığı, olimpik bir yüzme havuzunda, uluslararası müsabakaların yapıldığı bir yüzme havuzunda 8 kulvar bulunmakta olduğu, 8 sporcunun aynı anda mücadele ederek uluslararası organizasyonlar gerçekleştirildiği, yarışan sporcu sayısının her zaman 8’den katbekat fazla olduğu, ön eleme, eleme, yarı final, final müsabakaların bulunduğu yüzme branşında, yalnızca 5 sporcunun bulunduğu bir müsabakada yarışan sporcuya milli sporcu belgesi düzenlenmesinin, elemelerde yarışan, elenen, ya da bir üst tura çıkan diğer milli sporcularımızla aynı statüye koyup belge düzenlenmesinin, idarenin gözetmesi öncelikli adalet ve eşitlik ilkelerine aykırı olduğu,

belirtilerek ilgili belgeler sunulmuştur.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. T.C. Anayasası’nın “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74’üncü maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları:

“Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. […]”

“Sporun geliştirilmesi ve tahkim” başlıklı 59’uncu maddesi:

“Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder. Devlet başarılı sporcuyu korur.”

4. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun “Kurumun görevi” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrası:

“Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”

5. 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin “Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının c) bendi:

“Sporcu yetiştirilmesi ve spora ilgiyi artırmaya yönelik çalışmaları yürütmek, başarılı sporculara ve çalıştırıcılarına ayni ve nakdi yardım yapmak veya yapılmasını sağlamak, ödüllendirmek, uluslararası yarışmalarda Türkiye’yi temsil edip derece alan sporculara aylık bağlanması ve Milli Sporcu Belgesi verilmesiyle ilgili iş ve işlemleri yürütmek,”

6. 13/06/2020 tarihli ve 31154 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin ilgili bentleri:

“ğ) Millî sporcu: Federasyonlar ile bu federasyonların üyesi olduğu uluslararası kuruluşların yıllık faaliyet programlarında yer alan uluslararası spor müsabakalarına katılması için temsil görevi verilen ve fiilen yarışan sporcuyu,

h) Millî sporcu belgesi: Federasyonlar ile bu federasyonların üyesi olduğu uluslararası kuruluşların yıllık faaliyet programlarında yer alan uluslararası spor müsabakalarına katılması için temsil görevi verilen ve fiilen yarışan sporcuya verilen belgeyi,”

“Temsil görevi” başlıklı 5’inci maddesinde;

“(1) Temsil görevi, sporcunun uluslararası müsabakalarda fiilen yarışarak ülkemizi temsil etmesi amacıyla ilgili federasyonun mevzuatında belirtildiği şekilde verilir.”

“Temsil görevinin yerine getirilmesi” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“(1) Temsil görevinin yerine getirilmiş olması için sporcunun 9 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca Bakanlık tarafından belirlenen ve Bakanlık internet sitesinde yayımlanan müsabaka türlerine katılarak fiilen yarışmış olması şarttır.”

“Millî sporcu belgesi almaya hak kazanma” başlıklı 7’nci maddesi:

“(1) Temsil görevi verilen sporcuların katıldıkları spor dalında millî sporcu belgesi almaya hak kazanabilmeleri için aşağıdaki şartlar aranır:

a) Sportif faaliyetlerini yurt dışında sürdüren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sporcular hariç ilgili mevzuata uygun olarak düzenlenmiş vizeli bir lisansa sahip olmak.

b) Katıldıkları müsabakanın branş, kategori, sıklet, stil veya sınıflarında yabancı ülke sporcusu veya yabancı ülke takımıyla müsabakada fiilen yarışmış olmak.

(2) Kendi imkânları ile müsabakalara katılan ve temsil görevi verilen sporculara millî sporcu belgesi düzenlenebilmesi için;

a) Millî sporcu belgesi talep edilen uluslararası müsabakanın yapıldığı yıl veya bir önceki yıl federasyonun yıllık faaliyet programında yer alan Türkiye şampiyonası veya Türkiye şampiyonası niteliği taşıyan en üst organizasyonda olimpik, paralimpik veya deaflimpik spor dallarında ilk sekiz; olimpik, paralimpik veya deaflimpik olmayan spor dallarında ise ilk dört dereceye girmiş olmak,

b) Bu derecelere girememiş olmakla birlikte belge talebinde bulundukları uluslararası müsabakalarda ilk üç dereceye girmiş olmak,

şarttır.”

“Millî sporcu belgesi sınıfları” başlıklı 9’uncu maddesi:

“(1) Sporculara bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları kaydıyla katıldıkları müsabaka türüne göre A, B veya C sınıfı millî sporcu belgesi düzenlenir.

(2) Millî sporcu belgesi sınıflarına ilişkin müsabaka türleri Bakanlık tarafından belirlenir ve Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.”

7. 27/10/2020 tarihli ve Millî Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesi konulu Genelge:

13.06.2020 tarihli ve 31154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelikte belirtilen şartları taşıyan milli sporculara, A, B ve C sınıfı milli sporcu belgesi düzenlenebilmesi için, Yönetmeliğin dokuzuncu maddesinin ikinci fıkrası hükmü gereğince, milli sporcu belgesi sınıflarına ilişkin müsabaka türleri belirlenmiştir. Buna göre;

1) 13.06.2020 tarihli ve 31154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmeliğin”, “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (g) bendinde tanımı yapılan milli sporculara, yönetmelikte belirtilen şartları taşımaları kaydıyla, Bakanlık tarafından (A), (B) veya (C) sınıfı “milli sporcu belgesi” verilebilmesi için sporcuların aşağıda türleri belirtilen uluslararası müsabakalarda fiilen yarışmaları şarttır.

2) A sınıfı milli sporcu belgesi düzenlenebilmesi için:

a) Büyükler kategorisinde yapılan yaz-kış olimpiyat, paralimpik veya deaflimpik oyunlarında,

b) Olimpik veya paralimpik spor dallarının büyükler kategorisinde yapılan Dünya veya Avrupa şampiyonası finalleri yada Avrupa oyunlarında,

c) Dünya veya Avrupa şampiyonaları yapılmayan olimpik veya paralimpik spor dallarının büyükler kategorisinde yapılan Dünya veya Avrupa kupa finalleri ya da Dünya veya Avrupa’da en üst organizasyon olması kaydıyla, Dünya veya Avrupa şampiyonası niteliği taşıyan kupa finallerinde, ferdi veya takım müsabakalarında fiilen yarışılmış olması şarttır.

3) B sınıfı milli sporcu belgesi düzenlenebilmesi için:

a) Olimpik veya paralimpik spor dallarının büyükler kategorisinde yapılan en üst organizasyon olması kaydıyla, Dünya veya Avrupa şampiyonaları grup eleme müsabakalarında,

b) Olimpik veya paralimpik spor dallarının 11-24 yaş aralığında yapılan Dünya veya Avrupa şampiyonası finallerinde,

c) Dünya veya Avrupa şampiyonaları yapılmayan olimpik veya paralimpik spor dallarının 11- 24 yaş aralığında yapılan Dünya veya Avrupa kupa finalleri ile en üst organizasyon olması kaydıyla, Dünya veya Avrupa şampiyonası niteliği taşıyan kupa finallerinde,

ç) IOC tarafından düzenlenen yaz-kış gençlik olimpiyat oyunlarında,

d) IOC veya IPC tarafından tanınan ancak, olimpik veya paralimpik olmayan spor dalları ile deaflimpik spor dallarının büyükler kategorisinde yapılan Dünya veya Avrupa şampiyonası finalleri ile Dünya veya Avrupa şampiyonası yapılmayan spor dallarının en üst organizasyon olması kaydıyla, Dünya veya Avrupa kupa finallerinde,

e) Olimpik veya paralimpik spor dallarının, olimpiyat veya paralimpik oyunlarında müsabakası yapılmayan alt branşlarının büyükler kategorisinde yapılan Dünya veya Avrupa şampiyonası finalleri ile Dünya veya Avrupa şampiyonası yapılmayan alt branşlarının en üst organizasyon olması kaydıyla, Dünya veya Avrupa kupa finallerinde,

f) Olimpik veya paralimpik spor dallarının büyükler kategorisinde. ilgili federasyonun bağlı bulunduğu uluslararası Dünya federasyonu tarafından Dünyada, Dünya şampiyonalarından sonraki en üst organizasyon olarak kabul edilen ve yılda en fazla bir defa düzenlenen uluslararası resmi müsabakalarında, ferdi veya takım müsabakalarında fiilen yarışılmış olması şarttır.

4) C sınıfı milli sporcu belgesi düzenlenebilmesi için:

a) İkinci ve üçüncü maddede belirtilen müsabaka türleri dışında kalan resmi müsabakaların büyükler kategorisi veya 11-24 yaş aralığında yapılan, ferdi veya takım müsabakalarında fiilen yarışılmış olması

şarttır.

5) İkinci, üçüncü ve dördüncü maddelerde belirtilen müsabaka türlerinde yarışan sporculara (A), (B) veya (C) sınıfı belge düzenlenebilmesi için, sporcunun yarışmış olduğu sınıf, stil, siklet ver kategoride, ferdi müsabakalarda ülkemizle birlikte en az 6 farklı ülke milli takım sporcusunun, takım müsabakalarında ise ülkemizle birlikte en az 4 farklı ülke milli takımının yarışmış olması gerekmektedir.

6) Bu Genelge kapsamında bir müsabakanın Dünya veya Avrupa şampiyonası ya da Dünya veya Avrupa şampiyonası niteliği taşıyan bir müsabaka olarak kabul edilebilmesi için yılda en fazla bir defa düzenlenmesi ve ilgili federasyonun ve üyesi olduğu Dünya veya Avrupa’daki en üst uluslararası federasyonun yıllık faaliyet programında yer alması ve söz konusu müsabakanın uluslararası federasyon tarafından Dünya veya Avrupa’da düzenlenen en üst organizasyon olarak kabul edilmesi şarttır.

7) Belirli nüfus veya sosyal gruplar ya da meslekler ile sınırlı olarak düzenlenen şampiyonalar hariç olmak üzere; bu Genelge’nin altıncı maddesinde tanımlanan ve Genelge’nin yürürlük tarihinden sonra, aynı belge sınıfında farklı tarihlerde yapılan Dünya şampiyonalarında üç defa madalya kazanan sporcular bu Genelge kapsamında hak ettikleri belge sınıfının bir üst sınıfında belge almaya hak kazanırlar.

8) Bu Genelge’nin üçüncü maddesinin (f) bendinde belirtilen müsabakalara ait bilgiler, her yılın aralık ayında federasyon başkanlıkları tarafından Bakanlığa bildirilir.

9) Milli sporcu belgesi, federasyon başkanının teklifi, ilgili daire başkanının tasvibi ve daire başkanının bağlı bulunduğu genel müdür yardımcısının tasdiki ile düzenlenir.

10) Bu Genelge’de yer almayan konularda; 13.06.2020 tarihli ve 31154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik” hükümleri uygulanır.

11) Bu Genelge, Bakanlık internet sitesinde yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

12) Bu Genelge hükümlerini Gençlik ve Spor Bakanı yürütür.”

IV. KAMU DENETÇİSİ ARİF DÜLGER’İN KAMU BAŞDENETÇİSİNE ÖNERİSİ

8. Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; başvurunun reddi gerektiği hususundaki öneri Kamu Başdenetçisine sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

9. Başvuru, Uluslararası 2. Turkcell Edirne Kupası ve Yunanistan Selanik’te düzenlenen “International Swimming Meet Makedonikoi” yarışmalarına fiilen katılan sporcunun tarafına milli sporcu belgesi verilmesi talebi hakkındadır.

10. Dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesi neticesinde;

10.1. Uluslararası 2. Turkcell Edirne Kupası ve Yunanistan Selanik’te düzenlenen “International Swimming Meet Makedonikoi” yarışmalarına katılmak üzere başvurana Federasyon tarafından temsil görevi verildiği ve başvuranın fiilen bu yarışmalara katıldığı,

10.2. Başvuranın Türkiye Yüzme Federasyonu Başkanlığına hitaben 25/10/2023 tarihli milli sporcu belgesi verilmesi istemli dilekçesine, Türkiye Yüzme Federasyonu Başkanlığı tarafından verilen 30/10/2023 tarihli ve … sayılı cevabi yazıda, “İlgili başvuru dilekçeniz federasyonumuzun yetkili birimlerince incelenmiş olup, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafınca 27.10.2020 tarihinde yayınlanan Milli Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesine Dair Genelgede yer alan ‘İkinci, üçüncü ve dördüncü maddelerde belirtilen müsabaka türlerinde yarışan sporculara (A), (B) ve (C) sınıfı belge düzenlenebilmesi için, sporcunun yarışmış olduğu sınıf, stil, siklet ve kategoride, ferdi müsabakalarda ülkemizle birlikte en az 6 farklı ülke milli takım sporcusunun, takım müsabakalarında ise ülkemizle birlikte en az 4 farklı ülke milli takımının yarışmış olması gerekmektedir.’ maddesi gereğince, dilekçe sahibine Milli Sporcu Belgesi düzenlenemeyeceği görülmüştür.” denilerek başvuranın talebinin reddedildiği,

10.3. Başvuranın bahse konu Genelge hükmünün, Millî Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik’e aykırı olduğu iddiası ile 26/12/2023 tarihinde Kurumumuza başvuruda bulunduğu, başvuru kapsamındaki bilgi ve belgeler değerlendirildiğinde idari başvuru yollarının tüketilmediği anlaşıldığından Gençlik ve Spor Bakanlığına 12/01/2024 tarihli Gönderme Kararı verildiği, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından 16/01/2024 tarihli ve E. … sayılı cevabi yazının başvurana gönderildiği, bunun üzerine başvuranın 02/02/2024 tarihinde yeniden Kurumumuza başvuruda bulunduğu anlaşıldığından başvurunun esasının incelenmesine geçilmiştir.

11. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Sporun geliştirilmesi ve tahkim” başlığını taşıyan 59. maddesinde; Devletin, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alacağı, sporun kitlelere yayılmasını teşvik edeceği ve başarılı sporcuyu koruyacağı kurala bağlanmıştır.

12. 10/07/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 18. maddesinin birinci fıkrasında “Sporcu yetiştirilmesi ve spora ilgiyi artırmaya yönelik çalışmaları yürütmek, başarılı sporculara ve çalıştırıcılarına ayni ve nakdi yardım yapmak veya yapılmasını sağlamak, ödüllendirmek, uluslararası yarışmalarda Türkiye’yi temsil edip derece alan sporculara aylık bağlanması ve Milli Sporcu Belgesi verilmesiyle ilgili iş ve işlemleri yürütmek” Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

13. Bahse konu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükmüne dayanılarak 13/06/2020 tarihli ve 31154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Sporcu Belgesi Verilmesi Hakkında Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Anılan Yönetmelik’in 7’nci maddesinin ilk fıkrasında, temsil görevi verilen sporcuların katıldıkları spor dalında millî sporcu belgesi almaya hak kazanabilmeleri için; sportif faaliyetlerini yurt dışında sürdüren Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sporcular hariç ilgili mevzuata uygun olarak düzenlenmiş vizeli bir lisansa sahip olmak ve katıldıkları müsabakanın branş, kategori, sıklet, stil veya sınıflarında yabancı ülke sporcusu veya yabancı ülke takımıyla müsabakada fiilen yarışmış olmak şartlarını haiz olması gerektiği düzenlenmiştir. Diğer yandan Yönetmelik’in 9’uncu maddesinde, A, B veya C sınıfı millî sporcu belgesi düzenlenmesine ilişkin müsabaka türlerinin Bakanlık tarafından belirleneceği ve Bakanlık internet sitesinde yayımlanacağı hüküm altına alınmıştır.

14. Bakanlığın internet sitesinde yayımlanan 27/10/2020 tarihli ve Millî Sporcu Belgesi Sınıflarına İlişkin Müsabaka Türlerinin Belirlenmesi konulu Genelge’nin 5. maddesinde, önceki maddelerde belirtilen müsabaka türlerinde yarışan sporculara (A), (B) veya (C) sınıfı belge düzenlenebilmesi için, sporcunun yarışmış olduğu sınıf, stil, siklet ver kategoride, ferdi müsabakalarda ülkemizle birlikte en az 6 farklı ülke milli takım sporcusunun, takım müsabakalarında ise ülkemizle birlikte en az 4 farklı ülke milli takımının yarışmış olması gerektiği kurala bağlanmıştır.

15. Başvuruya konu uyuşmazlığın, anılan Genelge’nin 5. maddesinin hukuka uygun olup olmadığı hususundan kaynaklandığı anlaşılmıştır.

16. İdarelerin işlem tesis ederken kendilerine Anayasa, kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile çizilen çerçeve içinde takdir yetkisine sahip oldukları açıktır. Ancak bu takdir yetkisi, serbestçe kullanılabilecek bir keyfiyeti ifade etmeyip kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından hukuka uygun olarak temellendirilmiş olgularla desteklenmelidir. İdarelerin, düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, uygulamaları çağın gereklerine ve toplumun ihtiyaçlarına uygun olarak değiştirip yeniden düzenlemesi, hizmette etkinliğin ve verimliliğin sağlanması için gerekli önlemleri alması, hem bir görev hem de bir yetki niteliği taşımaktadır.

17. Bununla birlikte takdir yetkisinin kullanılmasında keyfi bir yaklaşımın olup olmadığı, idari işlemin gerekçeli olması ile yakından ilgilidir. Zira idare, takdir yetkisini belli bir şekilde kullanmasının sebebini gerekçede ortaya koymaktadır. İdarelerin takdir yetkisine dayalı olarak tesis ettikleri bireysel ya da düzenleyici işlemlerin hukuken geçerli, makul ve objektif bir sebep ve gerekçeye dayanması hukuk devleti olmanın bir gereğidir.

18. İlgili mevzuat bir bütün olarak incelendiğinde, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğüne millî sporcu belgesi verilmesiyle ilgili iş ve işlemleri yürütme hususunda takdir yetkisi tanındığı, söz konusu takdir yetkisi çerçevesinde Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından millî sporcu belgesi verilmesine ilişkin Yönetmelik ve Genelge düzenlenmesinde kamu hukuku yönünden herhangi bir engel bulunmadığı, Anayasa’da öngörülen Devletin sporun yayılmasını teşvik etme ve başarılı sporcuyu koruma yükümlülüğüne uygun olarak, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından ilgili Genelge’de düzenlenen “millî sporcu belgesi düzenlenebilmesi için sporcunun yarışmış olduğu sınıf, stil, siklet ver kategoride, ferdi müsabakalarda ülkemizle birlikte en az 6 farklı ülke milli takım sporcusunun, takım müsabakalarında ise ülkemizle birlikte en az 4 farklı ülke milli takımının yarışmış olması” şartının, başarılı sporcunun korunması amacı taşıdığı değerlendirilmiştir.

19. Nitekim Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından söz konusu düzenlemenin gerekçesinin; bu sayılar belirlenirken hem çok az sayıda ülkenin bir araya gelerek uluslararası organizasyon adı altında ciddiyetten ve rekabetten uzak gerçekleştirilen müsabakalara katılmayı engellemek, katılanlar olur ise de milli sporcu belgesi talep edememelerini sağlamak, katılımın çok az olduğu müsabakalarda bir galibiyet alamadan dereceye girecek sporcuların milli sporcu unvanıyla belge talep etmelerini önlemek olduğu açıklanmıştır.

20. Diğer yandan başvuranın yarışmalara katıldığı tarihte söz konusu Genelge hükmünün yürürlükte olduğu hususunda bir ihtilaf bulunmadığı, bu anlamda hukuki öngörülebilirlik ilkesine aykırı bir durumun söz konusu olmadığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından kurulan bilişim sistemine ilgili Federasyon tarafından sporcuların ve yarışmaların bilgilerinin ve sonuçlarının yüklenerek sistem üzerinde mevzuata uygun şartları taşıyan sporculara millî sporcu belgesi tanımlandığı, bu anlamda eşitlik ilkesine aykırı bir durumun da söz konusu olmadığı değerlendirilmiştir.

21. Dosya kapsamı, ilgili mevzuat, başvuranın iddiaları ve idarenin açıklamalarının değerlendirilmesi neticesinde; 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğüne millî sporcu belgesi verilmesiyle ilgili iş ve işlemleri yürütme hususunda takdir yetkisi tanındığı, bu kapsamda idarenin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile verilen takdir yetkisi kapsamında hareket ederek Yönetmelik ve Genelge düzenlediği, başvuruya konu “millî sporcu belgesi düzenlenebilmesi için sporcunun yarışmış olduğu sınıf, stil, siklet ver kategoride, ferdi müsabakalarda ülkemizle birlikte en az 6 farklı ülke milli takım sporcusunun, takım müsabakalarında ise ülkemizle birlikte en az 4 farklı ülke milli takımının yarışmış olması” şartının belirlenme gerekçesinin, hem çok az sayıda ülkenin bir araya gelerek uluslararası organizasyon adı altında ciddiyetten ve rekabetten uzak gerçekleştirilen müsabakalara katılmayı engellemek, katılanlar olur ise de milli sporcu belgesi talep edememelerini sağlamak, katılımın çok az olduğu müsabakalarda bir galibiyet alamadan dereceye girecek sporcuların milli sporcu unvanıyla belge talep etmelerini önlemek olduğu, bu anlamda söz konusu düzenleyici işlemin Anayasa’da öngörülen Devletin başarılı sporcuyu koruma yükümlülüğüne uygun olarak meşru bir amaca hizmet ettiği, idarenin takdir yetkisini kullanırken keyfi bir yaklaşım sergilemediği, gerekçenin hukuken geçerli, objektif ve makul sebep teşkil ettiği, hukuki öngörülebilirlik ve eşitlik ilkelerine aykırı bir durumun da tespit edilmediği, bu itibarla başvuruya konu işlemde hukuka ve hakkaniyete aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

22. İyi yönetim ilkelerine, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiştir. Anılan madde hükmü uyarınca, inceleme ve araştırma kapsamında ilgili idarenin iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığı hususları da Kurum tarafından gözetilmektedir. Dosya kapsamında yapılan incelemede; başvurunun inceleme ve araştırması kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin idareler tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, böylece “kararların gerekçeli olması ve makul sürede karar verme” ilkelerine uygun davranıldığı değerlendirilmiştir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

23. 6328 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren ilgili idare işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre işlemeye devam edecek olup Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN REDDİNE;

Kararın BAŞVURANA ve GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞINA tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Şeref MALKOÇ

Kamu Başdenetçisi