Spor ve Hukuk

Kamu Denetçiliği Kurumu, spor federasyonlarının kurullarının ceza verirken belirlilik ilkesine uygun hareket etmesi gerektiğine işaret etti.

Olay, Avrasya Engelliler Spor Kulübü olarak 4-8 Eylül 2023 tarihleri arasında düzenlenen Erkekler Goalball Deprem Şehitlerini Anma Türkiye Kupası müsabakalarında gerçekleşmiş.

Avrasya Engelliler Spor Kulübü ile Bingöl Görme Engelliler Spor Kulübü arasında oynanan maçta çıkan olaylar neticesinde maç yarıda kalmış.

Türkiye Görme Engelliler Federasyonu Teftiş Kurulu, Avrasya Engelliler Kulübünün turnuvadan ihracına, Avrasya Engelliler Spor Kulübüne harcırah ödenmemesine ve tutanakta adı geçen 2 numaralı sporcu … ’un tedbirli disiplin kuruluna sevk edilmek üzere federasyon başkanlığına bildirilmesi yönünde oy birliği ile karar vermiş. Federasyon yönetim kurulu, kulübün itirazlarını reddetmiş.

Gün sonunda, Gençlik ve Spor Bakanlığı Tahkim Kurulu, federasyonun ihraç kararını iptal etmiş ancak harcırah ödemelerinin yapılmamasına ilişkin itirazı görev yönünden reddetmiş.

Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Teftiş Kurulunun “hangi mevzuata göre harcırah ödenmemesi kararı aldığına yönelik bir tespitte bulunamadığını” belirtmiş.

Malkoç, “hukuk devletinin temel ilkelerinden biri olan belirlilik ilkesi gereğince Tertip Kurulunun almış olduğu kararda ilgili kanun düzenlemesine kişiler ve İdare yönünden herhangi bir tereddütte yer vermeyecek şekilde yer verilmesi gerektiğini ve bu kararın keyfilikten uzak, açık, net, anlaşılır olması gerektiği”ni hatırlattıkten sonra “bireyin almış olduğu cezaya yönelik hangi somut eylem ve olgunun hangi hukuki müeyyideye veya neticeye bağlandığına yönelik tespitin bu çerçevede yapılamadığını” belirtmiş ve bu hususta Tertip Kurulunun almış olduğu kararda kanunilik ilkesine aykırı davrandığına karar vermiş.

KISA DEĞERLENDİRME

Kararı okurken, bazı noktalar dikkatimi çekti.

Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Goalball Müsabaka Talimatı birçok hukuka aykırı düzenleme barındırıyor. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın hukukçuları bu Talimat’a nasıl onay verebildiler? Talimat hakkında daha sonra yazacağım.

Kamu Denetçiliği Kurumu’na yapılan başvuru ve başvuruya ilişkin kararda da ilginç hususlar var.

Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Goalball Müsabaka Talimatı’nda Tertip Kurulu’na Disiplin Kurulu’nun yetkileri verilmiş (Talimat md. 20 ve 21). Görev gaspı söz konusu.

Tertip Kurulu, savunma almadan ceza veriyor (Talimat md. 20/f. 6).

Tertip Kurulu’nun kararlarına itiraz edilemiyor (Talimat md. 20/f. 7).

Bu kadar geniş cezalandırma yetkisi olan kurulda hukukçu bulunmuyor (Talimat md. 20/f. 1).

Başvurucu, Tertip Kurulu’nun yapısı, savunmadan almadan ceza vermesi ve kararlarına itiraz edilememesi hakkında başvuruda bulundu mu bilinmiyor. KDK’nın kararında bu iddialar yer almıyor. Oysa adil yargılanma hakkı açısından, bu hususlar muhakkak başvuru konusu olmalıydı.

Talimat’ta suçlar ve cezalar öngörülmemiş. Disiplin Talimatı’nın uygulanacağına dair bir düzenleme de yok.

MÜLGA MEVZUATA DİKKAT

Kamu Başdenetçisi, kararında ilgili mevzuatı anlatırken Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Federasyonlarının Teşkilatı Çalışma, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği’nden de bahsetmiş.

O yönetmelik, tavsiye kararının verildiği tarihte yürürlükte idi ancak bugün yürürlükte değil.

25 Temmuz 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Spor Federasyonları Yönetmeliği’nde aşağıdaki yönetmeliklerin yürürlükten kaldırıldığı düzenlendi:

a) 6/12/1990 tarihli ve 20717 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İl Spor Dalı Temsilci Yönetmeliği.

b) 22/11/1993 tarihli ve 21766 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Federasyonlarının Teşkilatı Çalışma, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği.

c) 12/2/2009 tarihli ve 27139 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Spor Genel Müdürlüğü Federasyon Başkanları Seçim Yönetmeliği.

ç) 19/7/2012 tarihli ve 28358 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

KDK KARARI

SAYI : 2024/4787-S.24.7571

BAŞVURU NO : 2023/17664

KARAR TARİHİ : 06/05/2024

TAVSİYE KARARI

BAŞVURAN : …

Adres: …,TCKN: … Adres: …

BAŞVURUYA KONU İDARE : TÜRKİYE GÖRME ENGELLİLER SPOR FEDERASYONU BAŞKANLIĞI

BAŞVURUNUN KONUSU : Avrasya Engelliler Spor Kulübüne verilmiş olan turnuvadan ihraç kararının, harcırah ödenmemesi kararının ve …UN tedbirli disipline sevk kararının iptali talebi hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 06/11/2023

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Kurumumuza, 06/11/2023 tarihinde yapılan başvuruda başvuran dilekçe ve eklerinde özetle; Kulüp Numarası … olan Avrasya Engelliler Spor Kulübü Derneği başkanı olduğunu, Avrasya Engelliler Spor Kulübü olarak 4-8 Eylül 2023 tarihleri arasında düzenlenen Erkekler Goalball Deprem Şehitlerini Anma Türkiye Kupası müsabakası esnasında Bingöl Görme Engelliler Spor Kulübü ile yapılan maç esnasında olay çıktığını, Goalball Talimatı 20. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Avrasya Engelliler Spor Kulübünün turnuvadan ihracına ve harcırah ödenmemesine karar verildiğini ifade ederek Avrasya Engelliler Spor Kulübüne verilmiş olan turnuvadan ihraç kararının, harcırah ödenmemesi kararının ve tertip kurulunun federasyona bildirim yapılarak hakkındaki tedbirli disipline sevk kararının ve ilgili tutanakların iptalini talep etmektedir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Kurumumuzun 09/01/2024 tarihli ve S.24.334 sayılı bilgi-belge isteme yazısına cevaben gönderilen Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığı 26/03/2024 tarihli ve … sayılı yazısında:

2.1. Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Goalball Müsabaka Talimatının Tertip Kurulunun görev ve yetkilerinin düzenlendiği 20. Maddesinin 2. Fıkrasında ‘ Tüm müsabakalarla ilgili itirazları ve olayları karara bağlamada yetkilidir. ’ 21. Maddesinin 3. Fıkrasında ise ‘Seri halde devam eden müsabakalarda hakem tarafından müsabakadan ihraç edilen sporcuların adları ve lisans numaraları raporda belirtilir. Tertip Kurulu derhal toplanır ve sevk edilen kişiler ve olaylar hakkında kararını verir. İlgili kararı Federasyona bildirir.’ Şeklinde düzenlemenin bulunduğu,

2.2. İlgili mevzuat hükümleri ve ekte sunulan tutanak ve rapor birlikte değerlendirildiğinde, Tertip Kurulu kararlarının yerinde olduğu bu durumun Federasyon Yönetim Kurulu tarafından da yürürlükteki kural, kaide ve mevzuat hükümlerine uygun bulunduğu,

İfade edilmiştir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi;

3.1. ‘Adil Yargılanma’ başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrası; “Herkes davasının, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, kamuya açık olarak ve makul bir süre içinde görülmesini isteme hakkına sahiptir. Karar alenî olarak verilir. Ancak, demokratik bir toplum içinde ahlak, kamu düzeni veya ulusal güvenlik yararına, küçüklerin çıkarları veya bir davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veyahut aleniyetin adil yargılamaya zarar verebileceği kimi özel durumlarda ve mahkemece bunun kaçınılmaz olarak değerlendirildiği ölçüde, duruşma salonu tüm dava süresince veya kısmen basına ve dinleyicilere kapatılabilir. ”, ikinci fıkrası; “Bir suç ile itham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayılır.”, üçüncü fıkrası; “Bir suç ile itham edilen herkes aşağıdaki asgari haklara sahiptir: a) Kendisine karşı yöneltilen suçlamanın niteliği ve sebebinden en kısa sürede, anladığı bir dilde ve ayrıntılı olarak haberdar edilmek; b) Savunmasını hazırlamak için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olmak; c) Kendisini bizzat savunmak veya seçeceği bir müdafinin yardımından yararlanmak; eğer avukat tutmak için gerekli maddî olanaklardan yoksun ise ve adaletin yerine gelmesi için gerekli görüldüğünde, resen atanacak bir avukatın yardımından ücretsiz olarak yararlanabilmek; d) İddia tanıklarını sorguya çekmek veya çektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin sağlanmasını istemek; e) Mahkemede kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir tercümanın yardımından ücretsiz olarak yararlanmak.” hükmünü amirdir.

3.2. ‘Etkili başvuru hakkı’ başlıklı 13. maddesi; “Bu Sözleşme ’de tanınmış olan hak ve özgürlükleri ihlal edilen herkes, söz konusu ihlal resmi bir hizmetin ifası için davranan kişiler tarafından gerçekleştirilmiş olsa dahi, ulusal bir merci önünde etkili bir yola başvurma hakkına sahiptir.” hükmünü amirdir.

4. Anayasamızın;

4.1. ‘Cumhuriyetin Nitelikleri’ başlıklı 2. Maddesi; “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir. ”

4.2. ‘Temel hak ve hürriyetlerin korunması’ başlıklı 40. Maddesi; “Anayasa ile tanınmış hak ve hürriyetleri ihlal edilen herkes, yetkili makama geciktirilmeden başvurma imkanının sağlanmasını isteme hakkına sahiptir. (Ek fıkra: 3/10/2001-4709/16 md.) Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır.”

4.3. ‘Gençliğin korunması’ başlıklı 58. maddesi; “Devlet, istiklal ve Cumhuriyetimizin emanet edildiği gençlerin müsbet ilmin ışığında, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda ve Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı yetişme ve gelişmelerini sağlayıcı tedbirleri alır.

Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.”

4.4. ‘Sporun geliştirilmesi ve tahkim’ başlıklı 59. maddesi; “Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder.

Devlet başarılı sporcuyu korur.

(Ek fıkra: 17/3/2011-6214/1 md.) Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabilir. Tahkim kurulu kararları kesin olup bu kararlara karşı hiçbir yargı merciine başvurulamaz.” hükmünü,

4.5. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesi; “… Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler…

5. 29/06/2012 tarih ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun ‘Kurumun görevi’ başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrası; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”, ikinci fıkrası; Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar, Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri Kurumun görev alanı dışındadır.” hükmünü amirdir.

6. 3289 sayılı Gençlik Ve Spor Hizmetleri Kanunu’nun;

6.1. ‘Koordinasyon’ başlıklı Ek 8. Maddesinde; “(Değişik yedinci fıkra: 27/5/2007-5674/2 md.) Tahkim Kurulu yedi asıl ve yedi yedek üyeden teşekkül eder. Üyelerin beşinin hukukçu, ikisinin ise spor alanında bilimsel çalışmalar yapmış veya sporda idareci, teknik adam ve benzeri görevlerde bulunmuş kariyer sahibi kişiler olmaları şarttır. Üyeler Gençlik ve Spor Bakanlığının onayı ile dört yıl için görevlendirilir. Hâkim ve savcılar ile bu meslekten sayılanlar hâkimlik teminatı esasları gözetilerek ve yetkili kurulların onayı alınmak suretiyle Tahkim Kurulunda görev alabilirler. Üyeler kendi aralarından bir başkan seçerler. Tahkim Kurulu tarafından verilen kararlar kesindir. (Değişik sekizinci fıkra: 27/5/2007-5674/2 md.) Tahkim Kurulu, federasyon ile kulüpler, sporcular, hakemler, teknik direktör ve antrenörler; kulüpler ile teknik direktörler, antrenörler ve sporcular; kulüpler ile kulüpler arasında çıkacak ihtilaflarla, federasyonlarca verilecek kararlar ile disiplin veya ceza kurulu kararlarını, ilgililerin itirazı üzerine inceleyerek sonuçlandırır. Tahkim Kurulu; itiraz üzerine Gençlik ve Spor Bakanlığı ile federasyonlar ve federasyonların birbirleri arasında çıkacak ihtilafları inceleyerek sonuçlandırır. ”

6.2. ‘Tahkim Kurulunun çalışma usul ve esasları’ başlıklı Ek 9/A. Maddesinde; “Kurulun görev alanına giren konularda başvurular, ilgili kişiler ile kulüp başkanları veya yetkili kılınan idarecileri tarafından, Tahkim Kurulu Başkanlığına hitaben yazılmış dilekçeyle yapılır. …Kurula başvuru süresi, federasyon yönetim kurulu kararı ile disiplin veya ceza kurulu kararının yazılı bildiriminden itibaren on gündür. Başvuru sahibi dilekçesinde; tarafları, konuyu, hukuki sebepler ile dayanılan delilleri ve taleplerini belirtmek zorundadır….Kurul kararını; kanun, ulusal ve uluslararası federasyonların kuralları, kanunların usule ilişkin hükümleri ile dosya münderecatı, tanık beyanları, bilirkişi incelemesi ve her türlü delile göre adalet ve nasafet esasları dairesinde tesis eder. Zorunlu haller dışında sportif faaliyetlere ilişkin iş ve işlemlerde en geç on iş günü, diğer hususlarda ise en geç üç ay içerisinde kararını verir. Kurul; itirazın reddine, kabulüne veya itiraz konusu kararın değiştirilerek karara bağlanmasına hükmedebilir. Kararlar gerekçeli olur. Varsa muhalefet şerhleri eklenir… Taraflar, kararın tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde verilen karara karşı karar düzeltme yoluna başvurabilirler. 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun kararların açıklanması, maddî hataların düzeltilmesi veya yargılamanın yenilenmesi halleri dışında Kurul aynı konuda tekrar karar veremez. ”

7. 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunu’nun;

7.1. ‘Müsabaka Güvenliği’ başlıklı 7. Maddesinde; “(1) Müsabaka güvenlik amiri veya yardımcısı, spor müsabakalarında alınacak güvenlik önlemlerinin yürütülmesi ve denetlenmesi konularında, müsabakanın güvenliği ile ilgili tüm kişi ve kuruluşlarla gerekli koordinasyonu sağlamakla yetkili ve görevlidir. (2) Her spor güvenlik birimi amiri, futbolda en üst lig ve bir altındaki lig için, her bir kulüple ilgili bir kolluk görevlisini gözlemci olarak görevlendirmekle yükümlüdür. Belirlenen kolluk görevlisi, deplasman maçları dahil ilgili kulübün bütün maçlarında görevlendirilir. (3) Müsabaka ve seyir alanlarında genel kolluk görevlileri ile özel güvenlik görevlileri, müsabaka güvenlik amiri ve yardımcısının emir ve denetiminde birlikte görev yapar. Müsabaka güvenlik amiri her zaman tribünlerdeki genel kolluk görevlilerinin sayısının artırılmasına karar verebilir. (4) İl veya ilçe spor güvenlik kurulları, müsabaka ve seyir alanında spor kulüplerinin bulundurmakla yükümlü oldukları özel güvenlik görevlilerinin sayısını ve görev alacakları yerleri belirlemekle yetkilidir. (5) (Ek:4/7/2019-7182/5 md.) Spor müsabakalarından önce müsabaka güvenlik amirinin başkanlığında müsabakanın güvenliğine ilişkin eş güdüm toplantısı yapılır. Bu toplantının yapılacağı müsabakalar ile toplantıya katılacaklar ve gerekli diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.”

7.2. ‘Federasyonların yaptırım uygulama yetkisi’ başlıklı 19. Maddesinde; “(1) Bu Kanuna göre bir spor kulübüne veya spor kulübünün mensubuna ceza verilmesi, bu kulübün bağlı olduğu federasyonun yaptırım uygulama yetkisini ortadan kaldırmaz.”

7.3. ‘Hakemler, gözlemciler, saha komiserleri ve temsilciler’ başlıklı 20. Maddesinde; “1) Spor müsabakalarında görev yapan hakem, gözlemci, saha komiseri ve temsilciler bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlisi sayılır.”

8. 13.07.2019 tarihli 30830 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Spor Disiplin Yönetmeliği’nin ‘Gençlik ve spor organizasyonlarının amacı’ başlıklı 5. Maddesinde; “Ulusal gençlik ve spor organizasyonlarına katılacaklara en iyi hizmeti sunmak, spor alanlarına daha çok yurttaşımızın katılımını sağlamak, halkımızı ve özellikle gençliği spor etkinliklerine yönlendirmek ve sağlıklı bir toplumun temelini oluşturmaktır.”

9. 08.07.2005 tarihli 25869 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gençlik Ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik Ve Spor Kulüpleri Yönetmeliğinin ‘Amaç’ başlıklı 1. Maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı; gençlik kulübü, spor kulübü, gençlik ve spor kulübü adını alan derneklerin organlarının teşkili, görev ve yetkileri, denetimleri, yapılacak yardımların şekil ve şartları, üst kuruluş oluşturmaları, gençlik ve spor faaliyetlerini yürüteceklerin nitelikleri ile kulüplerin kayıt ve tesciline ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. ”

10. 26.04.2005 tarihli 25797 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Faaliyetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğinin;

10.1. ‘Gençlik ve spor organizasyonlarının amacı’ başlıklı 5. Maddesinde; “Ulusal gençlik ve spor organizasyonlarına katılacaklara en iyi hizmeti sunmak, spor alanlarına daha çok yurttaşımızın katılımını sağlamak, halkımızı ve özellikle gençliği spor etkinliklerine yönlendirmek ve sağlıklı bir toplumun temelini oluşturmaktır. Uluslararası gençlik ve spor organizasyonlarında ise, organizasyonun en iyi şekilde sonuçlandırılmasını sağlamak, Ülkemizin tanıtımını yapmak, ülkeler arasında dostluk ve barışa katkıda bulunmaktır.”

10.2. ‘Gençlik ve spor organizasyonlarının planlanması’ başlıklı 6. Maddesinde; “Genel Müdürlük Merkez ve taşra teşkilatlarınca düzenlenecek olan gençlik ve spor organizasyonlarının, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde açıklanan temel ilkelere ulaşabilmesi ve uluslararası kurallara uygun bir organizasyon planlamasının yapılması esastır. ”

11. 22.11.1993 tarihli 21766 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Federasyonlarının Teşkilatı Çalışma, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliğinin ‘Federasyonların Görevleri’ başlıklı 9. Maddesinde; Federasyonun görevleri, …17) Spor disiplinine aykırı davranışlarda bulunan sporcu, hakem antrenör ve yöneticileri ile spor kuruluşlarını Ceza Kurullarına sevketmek,

12. 28.01.2012 tarihli 28187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu Yönetmeliğinin;

12.1. ‘Amaç’ başlıklı 1. Maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı, spor federasyonlarının iş ve işleyişleri ile ilgili olarakfederasyon ile kulüpler, sporcular, hakemler, teknik direktör ve antrenörler, kulüpler ile teknik direktörler, antrenörler ve sporcular; kulüpler ile kulüpler arasında çıkacak ihtilâflar hakkında federasyon yönetim kurulunca verilecek kararlar ile disiplin veya ceza kurulu kararlarını ilgililerin itirazı üzerine inceleyip kesin karara bağlamak üzere oluşturulan Kurulun görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.”

12.2. ‘Kurulun görev ve yetkileri’ başlıklı 5. Maddesinde; (1) Tahkim Kurulu; a) Federasyon ile kulüpler, sporcular, hakemler, teknik direktör ve antrenörler arasındaki ihtilafları, b) Kulüpler ile teknik direktörler, antrenörler ve sporcular arasındaki uyuşmazlıkları, c) Kulüplerle kulüpler arasında çıkacak anlaşmazlıkları, ç) Federasyonlarca verilecek kararlar ile ceza ve disiplin kurulu kararlarını, d) Genel Müdürlük ile federasyonlar arasında veya federasyonların kendi arasında çıkacak ihtilaflar hakkında Kurulca belirlenecek bir üyenin başkanlığında Genel Müdürlük ve federasyon temsilcilerinin katılımıyla oluşturulacak olan komisyon kararlarını, e) Federasyon başkanları ile yönetim, disiplin ve denetim kurulu üyelerinin spor ahlakına ve disiplinine aykırı davranışlarının tespiti halinde Bakan tarafından Genel Müdürlük Merkez Ceza Kuruluna sevk edilmeleri sonucunda Merkez Ceza Kurulunca verilecek kararları, f) Sportif Değerlendirme ve Geliştirme Kurulu raporlarında yeterli düzeyde görülmeyen veya yapılan denetim sonucu görevi başında kalmasında sakınca görülen federasyon başkanı ve yönetim kurulu üyeleri hakkında karar almak üzere, Bakanın istemi üzerine toplanacak olağanüstü genel kurulu yapacak olan üç kişilik komisyonu belirleyerek bu komisyonun işlem ve kararlarını, g) Olağan ve olağanüstü genel kurullarını 3289 sayılı Kanunda öngörülen süre ve esaslar dahilinde yapmayan federasyonların genel kurullarını altmış gün içerisinde yapacak olan üç kişilik komisyonu oluşturmak ve bu komisyonun işlem ve kararlarını, ilgililerin itirazı üzerine inceleyerek kesin sonuca bağlar. (2) Spor federasyonlarının organ ve kurullarının, sporun disiplinine ilişkin olarak ihtar, kınama, para cezası, küme düşürme, hak mahrumiyeti, ligden ihraç, tescil iptali, üyeliğin askıya alınması ve üyelikten ihraç gibi kararları ve sporun yönetilmesine yönelik statü, talimat ve benzeri hukuki düzenlemeleri, müsabakaların icrası, tatili, ertelenmesi gibi verdikleri tüm kararlarına karşı sadece zorunlu tahkim yoluna gidilebilir. Kurulun kararları kesin olup, bu kararlara karşı istinaf, temyiz, karar düzeltme gibi yargı organları nezdinde kanun yollarına başvurulamaz. Bu kararların hukuka aykırı olduğu iddiasıyla tespit, iptal ve tazminat davası açılamaz. (3) Kulüp, sporcu, teknik adam, sağlık personeli, menajer ve maç organizatörü gibi sporla ilgili kişilerin kendi aralarında imzaladıkları transfer, geçici transfer, menajerlik, hizmet, vekalet ve maç organizatörlüğü gibi tüm sözleşmelerden kaynaklanan alacak iddia ve talepleri ile mali haklar bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.

12.3.’Kararların sonucu’ başlıklı 15. Maddesinde; “1′) Taraflar, kararın tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde verilen karara karşı Kurula karar düzeltme talebinde bulunabilirler.”

13. Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Goalball Müsabaka Talimatında;

13.1. ‘Amaç’ başlıklı 1. Maddesinde; “Bu talimatın amacı Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu tarafından ülkemizde yerel, ulusal ve uluslararası alanda düzenlenen, Goalball müsabakalarının düzenlenmesi, oynanması ve tescili ile ilgili usul ve esasları belirlemektir. ”

13.2. ‘Müsabaka başlama şartları ve kadroları’ başlıklı 14. Maddesinde; “(2) Takımlar 3 (üç) sporcu ve 1 (bir) antrenör ile müsabaka başlama vuruşundan önce müsabaka kıyafeti ile sahada hazır bulunmak zorundadır.”

13.3. ‘Müsabakalarda hükmen mağlubiyet’ başlıklı 16. Maddesinde; “(1) hükmen mağlubiyet gerektiren haller şunlardır, …k) Müsabaka isim listesinde yer alanlardan herhangi birinin, bireysel veya toplu olarak, kendi takımına, rakip takıma, hakemlere veya diğer görevlilere şiddet uygulayarak darp etmesi ve bu saldırının önlenemez veya durdurulamaz hale gelmesi sonucu müsabakanın oynanması. (2) Birinci fıkrada belirtilen hallerden herhangi birisinin gerçekleşmesi durumunda hükmen mağlubiyete karar verilir. (3) Hükmen mağlubiyeti gerektiren müsabakaların sonuçlarını Tertip Kurulu karara bağlar ve ilan eder. (4) Yönetim kurulu, itiraz sonuçlarını karara bağlarken gerek gördüğü hallerde; müsabakaya ait hakem raporlarını, Tertip Kurulu Kararlarını ve lig yürütme kurulunun konuyla ilgili düzenlediği raporu inceler. ”

13.4. ‘Tertip Kurulu’ başlıklı 20. Maddesinde; “(2) Tüm müsabakalarla ilgili itirazları ve olayları değerlendirmede ve karara bağlama da yetkilidir. (7) Tertip kurulunun verdiği kararlar kesindir. Bu karara itiraz edilemez.”

13.5. ‘Müsabakada ceza usulü ve uygulamaları’ başlıklı 21. Maddesinde; “(1) Müsabakaların başlamasından bitimine kadar olan süre içerisinde spor kulübü, yöneticiler, antrenörler, sporcular, hakemler, gözlemciler, temsilciler, kurul üyeleri veya diğer tüm görevliler müsabaka talimatlarına ve reglamanlarına uymak zorundadır. Uymadığı takdirde gerekli cezai işlemler uygulanır. (2) Kart ve disiplin cezalarının federasyon internet sayfasında yayımlanması tebligat yerine geçer. (3) Seri halde devam eden müsabakalarda hakem tarafından müsabakadan ihraç edilen sporcuların adları ve lisans numaraları raporda belirtilir. Tertip Kurulu derhal toplanır ve sevk edilen kişiler ve olaylar hakkında kararını verir. İlgili kararı federasyona bildirir. ”

13.6. ‘Müsabakaların tescili ve temsil hakkı’ başlıklı 22. Maddesinde; “(1) Resmi müsabakaların tescili yönetim kuruluna aittir. Geçerli nedenlerden dolayı tescilinin iptali, spor kulüplerine herhangi bir tazminat talep hakkı vermez. ”

14. Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Disiplin Talimatının;

14.1. Amaç başlıklı 1. Maddesinde; “Bu talimatın amacı görme engelliler spor faaliyetlerinde disiplini sağlamak için, Disiplin Kurulunun oluşturulması, çalışma usul ve esaslarının belirlenmesi ile görme engelli sporcu, hakem, antrenör, eğitmen, yönetici ve görevli diğer kişilere uygulanacak ulusal ve uluslararası esaslara ve uygulamalara göre disiplin suçu oluşturan fiillerin ve yaptırımların belirlenmesidir. ”

14.2. ‘ Disiplin Kurulun Görevleri’ başlıklı 6. Maddesinde; “Disiplin Kurulu, kapsamı alanına giren görme engelli spor branşı faaliyetlerinde meydana gelen disiplin olaylarını incelemek ve gerekli hallerde olaylara neden olan kişi ve kuruluşları Talimat çerçevesinde cezalandırmakla görevlidir.

14.3. ‘Disiplin Suçları ve cezaları başlıklı 10. Maddesinde; ”4) Hakaret ve sövme: Federasyonun çalışma yöntem ve esaslarına veya mensubuna ve sporculara, teknik ve idari personele, hakem ve gözlemcilere, huzurunda veya gıyabında, yazılı, sözlü, fiilen veya yayın yolu ile hakaret eden kimse, işlenen suçun ağırlığına göre iki aydan 6 aya kadar yarışmadan men veya aynı süre ile hak mahrumiyeti cezası verilir. (5) Etkili eylem: Federasyonun bir mensubuna ve sporculara, teknik ve idari personele, hakem ve gözlemcilere, görevlerini yaparken veya yaptıkları görevden dolayı etkili eylemde bulunulduğu takdirde, eylemde bulunanlar hakkında iki aydan bir yıla kadar yarışmadan men veya aynı süre ile hak mahrumiyeti cezası verilir. Eylem birden fazla kişi tarafından birlikte işlenirse, her birine verilecek ceza yarı oranında artırılır. (19) Maç cezası:…Doksan gün dahil yarışmalardan men ve hak mahrumiyeti cezası alanlar sekiz resmi Müsabaka men cezası verilir. Verilen bu cezalar para cezasına çevrilemez.”

14.4. ‘İdari tedbirler ve ceza infaz usulleri’ başlıklı 11. Maddesinde; “İdari tedbir, kişi ya da kuruluş hakkında henüz kesin bir ceza hükmü bulunmadığı durumlarda, kuruluşu resmi yarışmalarında seyircisiz oynamak, kuruluşun sahasını kapatmak, kişiye hak mahrumiyeti cezası vermek veya kişiyi her türlü yarışmalardan ve yarışmaları yönetmekten yasaklamaktır. Spor branşının faal olmadığı sürede idari tedbir uygulanmaz.”

14.5. ‘İdari tedbir yetkileri başlıklı 12. Maddesinde; “Bu Talimat hükümleri ile ilgili olarak; federasyona bağlı tüm kişi ve kuruluşlar hakkında idari tedbir koyma hususunda, dosyanın Disiplin Kuruluna sevkinden önce Yönetim Kurulu adına Federasyon başkanı ve bir Yönetim Kurulu üyesinin imzası ile tedbirli ya da tedbirsiz Disiplin Kuruluna sevk yapılır. Görev alanına giren konularda da soruşturma sonuna kadar Disiplin Kurulu yetkilidir.”

14.6. ‘İdari tedbirin tebliği’ başlıklı 14. Maddesinde; “Tebliği gereken idari tedbirler, Federasyonca iadeli taahhütlü mektup veya teyitli faks yolu ile ilgililere tebliğ edilir. ”

Hükümleri bulunmaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ ARİF DÜLGER’İN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ

15) Başvuranın iddiaları, idarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek başvuranın Erkekler Goalball Deprem Şehitlerini Anma Türkiye Kupası maçında çıkan olaylar sebebiyle Avrasya Engelliler Spor Kulübüne harcırah ödenmemesine yönelik idari işlemin geri alınması hususunun tavsiye edilmesi yönünde hazırlanan “Tavsiye Karar Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme

16. Anayasa’nın 2 nci maddesinde “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde; insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.” hükmüne yer verilmektedir. Hukuk devleti, insan haklarına saygılı ve bu hakları koruyucu adaletli bir hukuk düzeni kuran bunu sürdürmekte kendini yükümlü sayan bütün eylem ve işlemleri yargı denetimine bağlı olan devlettir. Hukuk devleti ilkesi, devletin tüm organlarının üstünde hukukun mutlak egemenliğinin bulunmasını, yasa koyucunun da her zaman anayasa ve hukukun üstün kuralları ile kendisini bağlı saymasını gerektirir. Bu bağlamda yasa koyucunun yasal düzenlemelerin yapılması sırasında yaparkenki takdir yetkisi, sınırsız ve keyfi olmayıp hukuk devleti ilkeleriyle sınırlıdır. Anayasa’nın 2 nci maddesinde yer alan hukuk devletinin temel ilkelerinden biri “belirlilik”tir. Bu ilkeye göre, kanun düzenlemelerinin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir tereddüde ve şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olması ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu tedbirler içermesi de gereklidir. Belirlilik ilkesi, hukuki güvenlikle bağlantılı olup birey hangi somut eylem ve olguya hangi hukuki müeyyidenin veya neticenin bağlandığını, bunların idareye hangi müdahale yetkisini doğurduğunu bilmelidir. Birey ancak bu durumda kendisine düşen yükümlülükleri öngörebilir ve davranışlarını belirler. Hukuk güvenliği, normların öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. (Anayasa Mahkemesi 26.12.2013 tarih ve E. 2013/67, K.2013/164) Hukuk devletinin unsurları, doktrinde de belirlenmiş olup bunlardan konuyla ilgili iki tanesi “hukuki güvenlik” ve “belirlilik” ilkeleridir. Bireyin devlete güven duyması, ancak hukuki güveliğin sağlandığı bir hukuk devleti düzeninde mümkün olabilecektir. Anayasada öngörülen temel ve hürriyetlerin kullanılması ve insan haklarının insan hayatına egemen kılması için Devlet, bireylerin hukuka olan inançlarını ve güvenlerini korumakla yükümlüdür.

17. Anayasanın; “Sporun geliştirilmesi ve tahkim” başlıklı 59’uncu maddesinde “(Spor Federasyonları) Tahkim kurulu kararlarına karşı hiçbir yargı merciine başvurulamayacağı”; “Seçimlerin genel yönetim ve denetimi” başlıklı 79’uncu maddesinde ise “Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamayacağı” kurala bağlanmıştır. Dolayısı ile kanun koyucu tarafından YSK’nın kararlarına karşı her türlü başvuru yolu kapatılırken Tahkim Kurulu kararlarına karşı sadece yargı yolu kapatılarak yargı haricindeki hak arama yolları açık bırakılmıştır.

18. Anayasanın 74’üncü maddesi “Herkesin bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.” hükmünü amir olup 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunun 5’inci maddesinin birinci fıkrası ile Kurumun görevi “… idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmak’ şeklinde düzenlenmiş; ikinci fıkrası ile de Kamu Denetçiliği Kurumunun incelemeyeceği istisnalar belirlenerek “Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar, Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri” Kurumun görev alanı dışında bırakılmıştır.

19. Başvuran, Avrasya Engelliler Spor Kulübü olarak 4-8 Eylül 2023 tarihleri arasında düzenlenen Erkekler Goalball Deprem Şehitlerini Anma Türkiye Kupası müsabakası esnasında çıkan olaylar neticesinde Avrasya Engelliler Spor Kulübünün turnuvadan ihraç edildiğini ve kulübe harcırah ödenmemesi karar verildiğini ifade ederek Avrasya Engelliler Spor Kulübüne verilmiş olan turnuvadan ihraç kararının, harcırah ödenmemesi kararının ve tertip kurulunun federasyona bildirim yapılarak hakkındaki tedbirli disipline sevk kararının ve ilgili tutanakların iptalini talep etmektedir.

20. İlgili idare ise, Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Goalball Müsabaka Talimatının Tertip Kurulunun görev ve yetkilerinin düzenlendiği 20. Maddenin 2. Fıkrası ve 21. Maddenin 3. Fıkrası uyarınca işlem tesis edildiğini ve bu durumun Federasyon Yönetim Kurulu tarafından da yürürlükteki kural, kaide ve mevzuat hükümlerine uygun olduğunu ifade etmektedir.

21. Başvuru dosyası incelendiğinde; Uyuşmazlığın, başvuran ve Kulübünün Erkekler Goalball Deprem Şehitlerini Anma Türkiye Kupası müsabakası esnasında çıkan olaylar neticesinde Tertip Kurulunun verdiği kararlara itiraz edilmesi ile ilgili idarenin verilen Tertip Kurulu kararlarının yürürlükteki kural, kaide ve mevzuat hükümlerine uygun bulunduğu bu çerçevede başvuranın talebinin kabul edilemeyeceği noktasında düğümlendiği anlaşılmaktadır.

22. Somut olaya konu belgeler incelendiğinde;

22.1. 05.09.2023 tarihinde Konya Selçuklu Alaaddin Kapalı Spor Salonunda Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile Avrasya Engelliler Spor Kulübü arasında oynanan müsabakanın ilk yarısı oynanırken çıkan olaylar neticesinde maçın yarıda kaldığı, çıkan olayların Scorer Hakem Aday Hakem … Ulusal Hakem … ve İl Hakemi … … ‘nun imzalamış olduğu tutanakla zapta alındığı,

22.2. Organizasyon Kurulu Üyesi Alaaddin Kapalı Spor Salonu Görevlisi … imzalı tutanakta, maç esnasında çıkan olaylar betimlenerek Avrasya Engelliler Spor Kulübü sporcusu … … ’un davranışlarının ve sözlerinin de dikkate alınarak maç esnasında çıkan olaylarla ilgili tertip kurulunun gerekli değerlendirmeyi yapmasının istendiği,

22.3. Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile Avrasya Engelliler Spor Kulübü arasında oynanan müsabakada çıkan olaylar neticesinde müsabakada görevli hakemler tarafından tutulan tutanakların incelenmesi neticesinde Tertip Kurulu tarafından Goalball Müsabaka Talimatının 20. Maddesinin 2. Fıkrasına ve 22. Maddenin 2. Fıkrasına göre Avrasya Engelliler Kulübünün turnuvadan ihracına, Avrasya Engelliler Spor Kulübüne harcırah ödenmemesine ve tutanakta adı geçen 2 numaralı sporcu … ’un tedbirli disiplin kuruluna sevk edilmek üzere federasyon başkanlığına bildirilmesi yönünde oy birliği ile karar verildiği,

22.4. 22.09.2023 tarihinde Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığı tarafından Disiplin Kurulu Başkanlığına ‘ … … ’un Disipline Sevki’ konulu yazıda; adı geçen sporcunun idari tedbirli olarak disiplin soruşturmasının yapılması hususunun ifade edildiği,

22.5. Avrasya Engelliler Spor Kulübü Derneğinin, Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile Avrasya Engelliler Spor Kulübü arasında oynanan müsabakada çıkan olaylar esnasında tanzim edilen Tertip Kurulu tutanak kararına itiraz ettiği ve bu itirazın Federasyon Yönetim Kurulunca yapılacak ilk toplantıda görüşüleceğinin ilgili kulübe 25.09.2023 tarihinde bildirildiği,

22.6. 25.09.2023 tarihinde Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığı tarafından Sayın ‘ … ’dan; Federasyona intikal eden, Hakem, Tertip Kurulu ve Organizasyon Tutanaklarında geçen hususlara yönelik savunmanın istendiği,

22.7. 14.10.23 tarihinde Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığınca toplanan Yönetim Kurulunda; Deprem Şehitlerini Anma Goalball Erkekler Türkiye Kupası kapsamında Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile Avrasya Engelliler Spor Kulübü arasında oynanan müsabakada çıkan olaylar, tutanak ve raporların incelendiği, Goalball Müsabaka Talimatının 20. Maddesinin 2. Fıkrasına göre, Tertip Kurulunca alınan kararların onaylanarak uygulanması ve Avrasya Engelliler Spor Kulübü Derneğinin yapmış olduğu itirazın reddine yönelik karar verildiği,

22.8. Gençlik ve Spor Bakanlığı Tahkim Kurulu’nun 7.2.2024 tarihli … Esas No’lu kararda;

22.8.1. Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Deprem Şehitlerini Anma Goalball Erkekler Türkiye Kupasından ihraç edilmesi hususunda yapılan itirazın kabul edilerek, Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Yönetim Kurulunun 14.10.2023 tarihinde ilgili kulübün turnuvadan ihraç edilmesine yönelik vermiş olduğu kararın iptal edildiği, Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile Avrasya Engelliler Spor Kulübü arasında 5.9.2023 tarihinde oynanan müsabakada Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Goalball Müsabaka Talimatının Müsabakalarda hükmen mağlubiyet’ başlıklı 16. Maddesine göre ‘hükmen yenik sayılması’ kararı verildiği,

22.8.2. Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Deprem Şehitlerini Anma Goalball Erkekler Türkiye Kupası harcırah ödemelerinin yapılmamasına ilişkin itiraza yönelik görev yönünden reddi kararı verildiği,

22.8.3. … … un Türkiye Görme Engelliler Spor Kulübü Disiplin kuruluna sevk edilmesi yönündeki itiraza ilişkin olarak ‘karar verilmesine yer olmadığına’ karar verildiği, Hususlarına yer verilmiştir.

23 Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Federasyonlarının Teşkilatı Çalışma, Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliğinde, Spor disiplinine aykırı davranışlarda bulunan sporcu, hakem antrenör ve yöneticileri ile spor kuruluşlarını Ceza Kurullarına sevk etmenin Federasyonun görev tanımında yer aldığı; 3289 sayılı Gençlik Ve Spor Hizmetleri Kanununa göre Tahkim Kurulunun, federasyon ile kulüpler, sporcular, hakemler, teknik direktör ve antrenörler; kulüpler ile teknik direktörler, antrenörler ve sporcular; kulüpler ile kulüpler arasında çıkacak ihtilaflarla, federasyonlarca verilecek kararlar ile disiplin veya ceza kurulu kararlarını, ilgililerin itirazı üzerine inceleyerek sonuçlandıracağı, Kurula başvuru süresinin federasyon yönetim kurulu kararı ile disiplin veya ceza kurulu kararının yazılı bildiriminden itibaren on gün olduğu, Kurulun itirazın reddine, kabulüne veya itiraz konusu kararın değiştirilerek karara bağlanmasına hükmedebileceği, Tarafların kararın tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde verilen karara karşı karar düzeltme yoluna başvurabileceği belirtilmiştir. Ayrıca Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu Yönetmeliğine göre; Tahkim Kurulunun, Federasyon ile kulüpler, sporcular, hakemler, teknik direktör ve antrenörler arasındaki ihtilafları, Federasyonlarca verilecek kararlar ile ceza ve disiplin kurulu kararları ilgililerin itirazı üzerine inceleyerek kesin sonuca bağlayacağı hüküm altına alınmıştır. Spor federasyonlarının organ ve kurullarının, sporun disiplinine ilişkin olarak ihtar, kınama, para cezası, küme düşürme, hak mahrumiyeti, ligden ihraç, tescil iptali, üyeliğin askıya alınması ve üyelikten ihraç gibi kararları ve sporun yönetilmesine yönelik statü, talimat ve benzeri hukuki düzenlemeleri, müsabakaların icrası, tatili, ertelenmesi gibi verdikleri tüm kararlarına karşı sadece zorunlu tahkim yoluna gidilebileceği, Kulüp, sporcu, teknik adam, sağlık personeli, menajer ve maç organizatörü gibi sporla ilgili kişilerin kendi aralarında imzaladıkları transfer, geçici transfer, menajerlik, hizmet, vekalet ve maç organizatörlüğü gibi tüm sözleşmelerden kaynaklanan alacak iddia ve talepleri ile mali haklar bu Yönetmelik kapsamı dışında olduğu ve Taraflar, kararın tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde verilen karara karşı Kurula karar düzeltme talebinde bulunabileceği belirtilmiştir.

24. Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Goalball Müsabaka Talimatında, Takımların 3 (üç) sporcu ve 1 (bir) antrenör ile müsabaka başlama vuruşundan önce müsabaka kıyafeti ile sahada hazır bulunmasının zorunda olduğu; Müsabaka isim listesinde yer alanlardan herhangi birinin, bireysel veya toplu olarak, kendi takımına, rakip takıma, hakemlere veya diğer görevlilere şiddet uygulayarak darp etmesi ve bu saldırının önlenemez veya durdurulamaz hale gelmesi sonucu müsabakanın oynanması durumunda hükmen mağlubiyete karar verileceği, hükmen mağlubiyeti gerektiren müsabakaların sonuçlarının Tertip Kurulu tarafından karara bağlanarak ilan edileceği, Yönetim Kurulunun itiraz sonuçlarını karara bağlarken gerek gördüğü hallerde müsabakaya ait hakem raporlarını, Tertip Kurulu Kararlarını ve lig yürütme kurulunun konuyla ilgili düzenlediği raporu inceleyebileceği, Tertip kurulunun tüm müsabakalarla ilgili itirazları ve olayları değerlendirmede ve karara bağlama da yetkili olduğu, müsabakaların başlamasından bitimine kadar olan süre içerisinde spor kulübü, yöneticiler, antrenörler, sporcular, hakemler, gözlemciler, temsilciler, kurul üyeleri veya diğer tüm görevliler müsabaka talimatlarına ve reglamanlarına uymak zorunda olduğu, uymadığı takdirde gerekli cezai işlemlerin uygulanacağı, seri halde devam eden müsabakalarda hakem tarafından müsabakadan ihraç edilen sporcuların adları ve lisans numaralarının raporda belirtildiği, Tertip Kurulunun derhal toplanarak sevk edilen kişiler ve olaylar hakkında karar verdiği ve ilgili kararı federasyona bildirdiği, resmi müsabakaların tescilinin yönetim kuruluna ait olduğu, geçerli nedenlerden dolayı tescilinin iptali, spor kulüplerine herhangi bir tazminat talep hakkı vermediği hususları belirtilmiştir.

25. Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Disiplin Talimatında, Disiplin Kurulunun kapsamı alanına giren görme engelli spor branşı faaliyetlerinde meydana gelen disiplin olaylarını incelemek ve gerekli hallerde olaylara neden olan kişi ve kuruluşları Talimat çerçevesinde cezalandırmakla görevli olduğu, federasyonun çalışma yöntem ve esaslarına veya mensubuna ve sporculara, teknik ve idari personele, hakem ve gözlemcilere, huzurunda veya gıyabında, yazılı, sözlü, fiilen veya yayın yolu ile hakaret eden kimseye, işlenen suçun ağırlığına göre iki aydan 6 aya kadar yarışmadan men veya aynı süre ile hak mahrumiyeti cezası verileceği, federasyonun bir mensubuna ve sporculara, teknik ve idari personele, hakem ve gözlemcilere, görevlerini yaparken veya yaptıkları görevden dolayı etkili eylemde bulunulduğu takdirde, eylemde bulunanlar hakkında iki aydan bir yıla kadar yarışmadan men veya aynı süre ile hak mahrumiyeti cezası verileceği, doksan gün dahil yarışmalardan men ve hak mahrumiyeti cezası alanlara sekiz resmi Müsabaka men cezası verileceği ve verilen bu cezaların para cezasına çevrilemeyeceği, İdari tedbirin kişi ya da kuruluş hakkında henüz kesin bir ceza hükmü bulunmadığı durumlarda, kuruluşu resmi yarışmalarında seyircisiz oynamak, kuruluşun sahasını kapatmak, kişiye hak mahrumiyeti cezası vermek veya kişiyi her türlü yarışmalardan ve yarışmaları yönetmekten yasaklamak anlamına geldiği, federasyona bağlı tüm kişi ve kuruluşlar hakkında idari tedbir koyma hususunda, dosyanın Disiplin Kuruluna sevkinden önce Yönetim Kurulu adına Federasyon başkanı ve bir Yönetim Kurulu üyesinin imzası ile tedbirli ya da tedbirsiz Disiplin Kuruluna sevk işleminin yapılacağı ve görev alanına giren konularda da soruşturma sonuna kadar Disiplin Kurulunun yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

26. Başvuranın iddiaları, idarenin açıklamaları ve ilgili mevzuatın birlikte değerlendirilmesi neticesinde;

26.1. Somut olayda; Avrasya Engelliler Spor Kulübünün 4-8 Eylül 2023 tarihleri arasında düzenlenen Erkekler Goalball Deprem Şehitlerini Anma Türkiye Kupası müsabakası esnasında Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile yapmış olduğu maç esnasında olay çıktığı, Goalball Talimatı 20. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Tertip Kurulu tarafından Avrasya Engelliler Spor Kulübünün turnuvadan ihracına, harcırah ödenmemesine ve Avrasya Engelliler Spor Kulübünün 2 numaralı sporcusu olan ’un tedbirli disiplin kuruluna sevk edilmesi kararı verildiği, Avrasya Engelliler Spor Kulübünün, Tertip Kurulunun vermiş olduğu kararlara itiraz ettiği, itiraz üzerine Yönetim Kurulunun bu itirazı reddettiği,

26.2. Avrasya Engelliler Spor Kulübünün; Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Yönetim Kurulunun 14.10.2023 tarihli 2 numaralı kararı hususunda Tahkim Kuruluna yapmış olduğu başvuru neticesinde; Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Deprem Şehitlerini Anma Goalball Erkekler Türkiye Kupasından ihraç edilmesi hususunda yapılan itirazın kabul edilerek, Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Yönetim Kurulunun 14.10.2023 tarihinde ilgili kulübün turnuvadan ihraç edilmesine yönelik vermiş olduğu kararın iptal edildiği, Bingöl Engelliler Spor Kulübü ile Avrasya Engelliler Spor Kulübü arasında 5.9.2023 tarihinde oynanan müsabakada Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Goalball Müsabaka Talimatının Müsabakalarda hükmen mağlubiyet’ başlıklı 16. Maddesine göre ‘hükmen yenik sayılması’ kararı verildiği, Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Deprem Şehitlerini Anma Goalball Erkekler Türkiye Kupası harcırah ödemelerinin yapılmamasına ilişkin itiraza yönelik görev yönünden reddi kararı verildiği, … ’un Türkiye Görme Engelliler Spor Kulübü Disiplin kuruluna sevk edilmesi yönündeki itiraza ilişkin olarak ‘karar verilmesine yer olmadığına’ karar verildiği,

26.3. Avrasya Engelliler Spor Kulübünün Deprem Şehitlerini Anma Goalball Erkekler Türkiye Kupasında;

26.3.1. Tertip Kurulu tarafından ihraç edilmesi hususuna yönelik yapılan incelemede, Goalball Müsabaka Talimatının 16. Maddesinde, müsabaka isim listesinde yer alanlardan herhangi birinin, bireysel veya toplu olarak, kendi takımına, rakip takıma, hakemlere veya diğer görevlilere şiddet uygulayarak darp etmesi ve bu saldırının önlenemez veya durdurulamaz hale gelmesi sonucu müsabakanın oynanması durumunda hükmen mağlubiyete karar verileceğinin açıkça belirtildiği ve Tahkim Kurulu tarafından yapılan değerlendirme de bu madde hükmüne atıfta bulunarak turnuvadan ihraç kararının iptal edilerek ilgili kulübün ‘hükmen yenik sayılması’ kararı verildiği ve bu hususta başvuranın dilekçesinde yer alan, “Avrasya Engelliler Spor Kulübünün turnuvadan ihraç edilmesi kararının” iptal edilmesi talebinin yerine getirildiği anlaşılmıştır.

26.3.2. Tertip Kurulu tarafından, tutanakta adı geçen 2 numaralı sporcu olan … ’un tedbirli disiplin kuruluna sevk edilmesi kararına yönelik yapılan incelemede; Tahkim Kurulu tarafından işlemin icrai nitelikte olmamasından bahisle ‘karar verilmesine yer olmadığına’ karar verildiği, Spor Genel Müdürlüğü Tahkim Kurulu Yönetmeliğinde Spor federasyonlarının organ ve kurullarının, sporun disiplinine ilişkin olarak ihtar, kınama, para cezası, küme düşürme, hak mahrumiyeti, ligden ihraç, tescil iptali, üyeliğin askıya alınması ve üyelikten ihraç gibi kararları ve sporun yönetilmesine yönelik statü, talimat ve benzeri hukuki düzenlemeleri, müsabakaların icrası, tatili, ertelenmesi gibi verdikleri tüm kararlarına karşı zorunlu tahkim yoluna gidilebileceğinin belirtildiği, başvurucunun tahkim kuruluna, tedbirli bir şekilde ‘disiplin kuruluna sevk edilmesi kararı’ hakkında itirazda bulunduğu, Disiplin Kurulunun disiplin talimatı uyarınca başvuran hakkında vermiş olduğu karara yönelik başvuranın zorunlu başvuru yolu olan tahkim kuruluna yeni bir başvurusunun bulunmadığı, başvuranın zorunlu tahkim yolunu tüketmemesinden ötürü bu aşamada Kurumumuzca incelenmesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

26.3.3. Tertip Kurulu tarafından Avrasya Engelliler Spor Kulübüne harcırah ödenmemesine yönelik alınan karar hakkında yapılan incelemede; Tertip Kurulunun hangi mevzuata göre harcırah ödenmemesi kararı aldığına yönelik bir tespitte bulunamadığı, hukuk devletinin temel ilkelerinden biri olan belirlilik ilkesi gereğince Tertip Kurulunun almış olduğu kararda ilgili kanun düzenlemesine kişiler ve İdare yönünden herhangi bir tereddütte yer vermeyecek şekilde yer verilmesi gerektiği ve bu kararın keyfilikten uzak, açık, net, anlaşılır olması gerektiği, bireyin almış olduğu cezaya yönelik hangi somut eylem ve olgunun hangi hukuki müeyyideye veya neticeye bağlandığına yönelik tespitin bu çerçevede yapılamadığı ve bu hususta Tertip Kurulunun almış olduğu kararda kanunilik ilkesine aykırı davrandığı anlaşılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

27. İyi yönetim ilkelerine, 28/03/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiştir. Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirmeler neticesinde; şikâyet başvurusunun inceleme ve araştırması kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgeler bakımından idare tarafından süresi içerisinde işlem tesis edildiği; böylece “makul sürede karar verme” ve “kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi” ilkelerine uygun davranıldığı görülmüştür. Ayrıca başvuru süresinin ve başvuru yerinin gösterilmesi konusunda Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu Disiplin Kurulu tarafından verilen kararda Tahkim yolunun gösterildiği fakat hangi süre içerisinde Kurula başvuru yapılması gerektiği belirtilmemiştir. Bu hususta temel hak ve özgürlük kapsamında yer alan hak arama hürriyetinin güvencesi niteliğindeki, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi ilkesi gereğince ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağı ve başvuru süreleri belirtilmesi gerekmekte olup ilgili idarenin bu ilkeye uygun davranması beklenmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması

28. 6328 sayılı Kanunun 21’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca başvurunun Kurumumuz tarafından reddedilmesi hâlinde, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. 21’inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca ise tavsiye kararı üzerine otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylemde bulunulmaz ise durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. Buna göre; ilgili idarelerin eylem ve işlemlerine karşı dava açma süresinden arta kalan sürede Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

V. KARAR

Açıklanan gerekçelerle, BAŞVURUNUN KABULÜNE

Türkiye Görme Engelliler Federasyonu’nun; Tertip Kurulu tarafından alınan ve Türkiye Görme Engelliler Federasyonu Yönetim Kurulu toplantısı ile onaylanan Avrasya Engelliler Spor Kulübü Derneğine Harcırah Ödenmemesine yönelik idari işlemin; hukuk devletinin temel ilkelerinden biri olan kanunilik ilkesine aykırı olmasından ötürü ‘ilgili İdari İşlemin Geri Alınması’ hususunda TÜRKİYE GÖRME ENGELLİLER SPOR FEDERASYONUNA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,

6328 sayılı Kanunun 20 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, bu karar üzerine TÜRKİYE GÖRME ENGELLİLER SPOR FEDERASYONU BAŞKANLIĞI tarafından tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Kararın, AVRASYA ENGELLİLER SPOR KULÜBÜ DERNEĞİNE ve TÜRKİYE GÖRME ENGELLİLER SPOR FEDERASYONU BAŞKANLIĞINA tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi.

Şeref MALKOÇ

Kamu Başdenetçisi