Dün gece üç Kanun Hükmünde Kararname (679, 680, 681) yayınlandı. (GÜNCELLEME: Bu KHK’lar yürürlükten kaldırıldı.)
680 sayılı KHK ile, şans oyunları düzenleme lisansı 49 yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu’na verildi.
Fon, bu lisansı üçüncü kişilere devredebilecek. Lisans üçüncü kişilere devredilirse, İdare (Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü) lisansa konu şans oyunlarını düzenleyemeyecek ve bu oyunlar için ayrı bir lisans veremeyecek. Böylece lisansı alan üçüncü şahıs tek başına hakimiyet kuracak.
İlgili düzenleme aşağıdaki gibidir:
MADDE 82- 4/4/1988 tarihli ve 320 sayılı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“EK MADDE 2- Karşılığı nakit olmak üzere oynatılan Piyango, Hemen-Kazan, Sayısal Loto, Şans Topu, On Numara ve Süper Loto oyunları ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek olan benzer şans oyunlarına ilişkin lisans, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 49 yıl süreyle 19/8/2016 tarihli ve 6741 sayılı Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleri uyarınca kurulan Türkiye Varlık Fonuna verilmiştir. Lisansın Türkiye Varlık Fonu tarafından üçüncü kişilere devredilmesinden sonra, İdare lisansa konu şans oyunlarını düzenleyemez ve bu oyunlar için ayrı bir lisans veremez. Lisans konusu faaliyetlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesini izlemeye ve denetlemeye İdare yetkilidir.”
NOT: 320 sayılı KHK’nın değişiklikten önceki versiyonu aşağıdaki gibiydi:
Ek Madde 2- (Ek: 1/8/2003-4971/23 md.)
Şans oyunlarına ilişkin lisans, aşağıdaki usul ve esaslara göre verilir:
a) Lisans, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde yeni kurulacak bir iktisadi devlet teşekkülüne veya Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere ayrı ayrı veya topluca verilebilir.
b) Lisans verilmesi işlemlerinin başlatılmasına ilişkin karar Özelleştirme Yüksek Kurulunca verilir.
c) Lisansın verilmesine ilişkin değerleme ve ihale işlemleri, Özelleştirme İdaresi Başkanlığından bir başkan yardımcısı, İdareden bir genel müdür yardımcısı ve bir daire başkanı, Bakanlıktan bir daire başkanı ve Hazine Müsteşarlığından bir daire başkanı olmak üzere toplam beş üyeden oluşan komisyon tarafından yürütülür. Aynı sayıda yedek üye belirlenir ve komisyon Bakanın onayı ile göreve başlar. Komisyona Özelleştirme İdaresi Başkanlığı temsilcisi başkanlık yapar ve sekretarya hizmetleri Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülür. Komisyon, üyelerinin tamamının katılımı ile toplanır ve kararlar en az üç üyenin oyu ile alınır. Komisyon çalışmalarına yardımcı olmak ve kararlara katılmamak şartıyla komisyonun talebi üzerine, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından yerli ve/veya yabancı danışman görevlendirilebilir. Komisyon üyeleri aylık ödenek, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî, sosyal hak ve yardımları kurumlarınca ödenmek kaydıyla komisyonlarda görev yaptıkları zaman dilimlerinde aslî görevlerinden izinli sayılırlar. (Ek cümleler: 24/7/2008-5793/19 md.) Lisansa ilişkin değerleme işlemleri, günün ekonomik koşulları göz önünde bulundurularak uluslararası finans ve sermaye piyasalarında kabul görmüş değerleme yöntemleri kullanılmak suretiyle Komisyon tarafından gerçekleştirilir. Değerleme sonuçları Bakanlar Kurulunca onaylanır.
d) Özelleştirme Yüksek Kurulunun kararı üzerine, İdare tarafından lisansın verilmesine ilişkin kurallar ile lisansın verilmesinden sonraki denetime ilişkin usul ve esasları da içerecek ihale şartnameleri hazırlanır. İhale şartnamelerinin hazırlanmasında, gerek görüldüğü takdirde, İdare tarafından yerli ve/veya yabancı danışman görevlendirilebilir. Lisans, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere en fazla on yıla kadar süre ile verilir. Lisansın verilmesine ilişkin ihalelerde 4046 sayılı Kanunda yer alan pazarlık usulü uygulanır. İhale sonuçları Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından onaylanır. Onayı müteakip, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, İdare ve ihale üzerinde kalan şirket tarafından lisans sözleşmesi imzalanır. İhale işlemleri ile danışman için yapılacak giderler ve komisyon üyelerinin çalışmalarına ilişkin harcamalar Özelleştirme Fonundan karşılanır.
e) (Değişik: 24/7/2008-5793/19 md.) Lisansın verilmesinden elde edilecek bedelden, Özelleştirme Fonundan karşılanan harcamalar düşüldükten sonra kalan tutar Hazineye aktarılır. Lisans sözleşmesi süresince elde edilen aylık hasılatın yüzde 3’ü lisans sahibi tarafından en geç izleyen ayın 15 inci günü mesai saati bitimine kadar İdareye bildirim verilerek ödenir. Lisans verilmesine ilişkin işlemler her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
f) (Değişik: 24/7/2008-5793/19 md.) İdarece, lisans sahibi tarafından hasılatın veya diğer gelirlerin gizlendiğinin tespit edilmesi hâlinde, gizlenen tutar iki kat olarak ve söz konusu tutarların bildirilmesi gereken son gün ile ödemenin yapıldığı güne kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde yer alan gecikme zammı oranında hesaplanacak faiz ile birlikte bu maddenin (ı) bendinde belirtilen yüzde 5’lik üst sınır ile bağlı kalınmaksızın lisans sahibinden ilgili vergi daireleri aracılığıyla 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Lisans sahibi gizlenen tutar üzerinden pay alamaz.
Süresinde bildirilmeyen veya eksik bildirilen İdare payları, ödenmesi gereken tarihten ödeninceye kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde yer alan gecikme zammı oranında hesaplanacak faiz ile; süresinde bildirildiği halde süresi içerisinde ödenmeyen veya eksik ödenen idare payları ise ödenmesi gereken tarihten ödeninceye kadar geçen süre için gecikme zammı ile birlikte ilgili vergi daireleri aracılığıyla 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir.
Vergi daireleri tarafından tahsil edilen tutarlar tahsil edildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar İdare hesaplarına aktarılır.
g) Lisans sahibi bu izni başkasına devredemez. İdare, lisans süresince lisans konusu şans oyunlarını tertip edemez, çekiliş düzenleyemez.
h) Bu madde hükümlerine göre lisans verilmesinden sonra; 3230, 3238, 2828, 3796 sayılı kanunların ve bu Kanun Hükmünde Kararnamenin İdare gelirlerinden yapılacak aktarmalara ilişkin hükümleri ile 55 ve 57 nci maddeleri uygulanmaz.
ı) (Değişik: 24/7/2008-5793/19 md.) İdare, lisansın verilmesine ilişkin yapılacak sözleşmelerin kamu yararını ve tüketici haklarını koruyacak şekilde uygulanmasının sağlanması için gereken tedbirleri almaya, şans oyunları faaliyetlerinin ilgili mevzuat ile sözleşme hükümlerine uygun yürütülmesini izlemeye ve denetlemeye, ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine aykırılık hâlinde, bir önceki takvim yılında elde edilen hasılatın yüzde 5’ine kadar idari para cezası uygulamaya ve lisans sözleşmesini feshetmeye yetkilidir. İlk yıl için idari para cezalarının uygulanmasında, İdarenin, lisans sözleşmesinin imzalandığı tarihten önceki takvim yılına ait hasılatı esas alınır. İdari para cezaları 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerine tabidir.
(Değişik ikinci fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) İdare, şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili aşağıda sayılan iş ve hizmetlerin tamamını veya bir kısmını özel hukuk sözleşmeleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırabilir:
a) İdare tarafından belirlenecek şans oyunlarının terminaller ile elektronik ortamlar üzerinden oynatılması ve ikramiyelerinin ödenmesi amacıyla mülkiyeti yükleniciye ait olmak üzere şans oyunları sisteminin kurulumu ile işletim, bakım ve onarımının yapılması.
b) Merkezi oyun sistemi ile terminaller arasındaki iletişimin sağlanması.
c) Şans oyunlarına ilişkin pazarlama, reklam, tanıtım faaliyetlerinde bulunulması, çekiliş sonuçlarının yazılı ve görsel basın aracılığıyla kamuoyuna duyurulması, İdare ile bayi ve iştirakçilere danışma ve destek hizmeti verilmesi.
d) Şans oyunlarına ait biletler ile sarf malzemelerinin tedarik ve dağıtımı.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili ikinci fıkrada sayılan iş ve hizmetlerden hangilerinin yaptırılacağı İdare tarafından ihale dokümanı ile belirlenir ve söz konusu iş ve hizmetler aşağıda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yaptırılır:
a) Belirlenen iş ve hizmetler; ihale ile kısımlara bölünmeden, en fazla on yıllık süreyle ve hasılattan pay verilmesi suretiyle yaptırılabilir. İhalede saydamlığın, rekabetin, eşit muamelenin, güvenilirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması esastır.
b) İhaleye katılacak isteklilerin belirli ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğe sahip olması esastır. İhaleye katılacak isteklilerin sağlaması gereken ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik kriterlerine idari şartnamede yer verilir. İhaleye katılacak isteklilerden, yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenir:
1) İsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu gösterir belgeler.
2) İsteklinin veya ortaklarından birinin ihale konusu iş veya benzer işlerde son beş yıl içinde, asgari toplam bir yıl süreyle idari şartnamede belirlenecek sayıda terminalden oluşan bayi ağını yurtiçinde veya yurtdışında işletmiş ve belirlenecek tutarda yıllık hâsılatı gerçekleştirmiş olduğuna ilişkin iş deneyim belgeleri.
3) İsteklinin, ilgili mevzuatı uyarınca yayımlanması zorunlu olan bilançosu veya bilançosunun gerekli görülen bölümleri, yoksa bunlara eşdeğer belgeler.
4) Bir takvim yılında gerçekleşen hasılatın taahhüt edilen hasılatın altında kalması durumunda, isteklinin hasılattan aldığı pay oranının, gerçekleşen hasılat ile taahhüt ettiği hasılat arasındaki farkın taahhüt edilen hasılata oranı kadar noksan uygulanacağına ilişkin hükmü de içeren ve miktarı idari şartnamede belirlenen asgari yıllık hasılat taahhütnamesi.
5) İhale konusu iş kapsamında kullanılacak altyapı ve ekipmanlar ile yapılacak işin ihale dokümanında belirtilen standartlara uygunluğunu gösteren, uluslararası kurallara uygun şekilde akredite edilmiş kalite kontrol kuruluşları tarafından verilen sertifikalar.
6) İsteklinin organizasyon yapısına ve ihale konusu işi yerine getirmek için yeterli sayıda ve nitelikte personel çalıştırdığına veya çalıştıracağına ilişkin bilgi ve belgeler.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Tekliflerin değerlendirilmesi ve uygun teklifin seçimi aşağıda belirtilen usul ve esaslara göre yapılır:
a) Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri noksan olduğu veya geçici teminatı usulüne uygun olmadığı tespit edilen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri noksansız ve geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılır.
b) İhaleye teklif vermiş olan tüm istekliler ikinci oturuma davet edilir. Belgeleri noksan olan veya istenilen şartlara uygun olmadığı tespit edilen isteklilere değerlendirme dışı bırakıldığı bildirilir ve mali teklifleri açılmadan iade edilir. Aynı oturumda, yeterliği sağlayan isteklilerin mali teklifleri açılır. Değerlendirme sonucu yeterli görülen isteklilerden ikinci oturuma katılmayanlar da ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir.
c) İkinci oturumda, yeterliği sağlayan isteklilerin mali teklifleri okunur ve tekliflerin alınış sırasıyla, ilk tekliflerinden yüksek bir oran olmamak üzere yeni tekliflerini yazılı olarak sunmaları istenir. Oturum esnasında, isteklilerden alınan yazılı teklif mektupları istekliler huzurunda okunur. İhale komisyonunca ihale, oturuma katılan isteklilerin katılımı ile açık eksiltme suretiyle sonuçlandırılır. Açık eksiltmede asgari eksiltilebilecek miktar ile teklif verme sırası ihale komisyonunca isteklilerin huzurunda bir tutanakla tespit edilir. Açık eksiltmeye, yazılı olarak sunulan mali tekliflerdeki en düşük pay yüzdesi tavan alınmak suretiyle başlanır. İhale komisyonu başkanı, isteklilere sırayla söz vererek mali tekliflerini sorar ve talep ettikleri pay yüzdeleri açık eksiltme kâğıdına yazılarak karşısına isteklinin imzası alınır. Daha fazla indirim yapamayacağını beyan ederek ihaleden çekilenlerin eksiltme kâğıdına imzaları alınır. İmzadan kaçınması halinde, ihale komisyonunca durum tutanak ile tespit edilir. Eksiltmeye, tek istekli kalıncaya kadar devam edilir. Tek kalan istekli, daha fazla eksiltme yapamaz ise eksiltme tutanağı tek kalan istekli ve komisyon üyeleri tarafından imzalanır. İhale komisyonu, ihalede birinci ve ikinci en düşük teklifleri belirler ve ihale kararını almak üzere oturumu kapatır.
d) İhale komisyonu, verilen mali teklifleri değerlendirirken varsa diğer mali tekliflere veya İdarenin tespit ettiği yaklaşık orana göre teklif oranı aşırı düşük olan teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. Yapılan açıklamaları değerlendirir, bu değerlendirme sonucunda açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
e) İhale en düşük pay yüzde oranını teklif eden istekli üzerinde bırakılır ve ihale komisyonu, gerekçeli kararını ihale yetkilisinin onayına sunar. İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce İdare, ihale üzerinde kalan isteklinin kamu ihalelerinden yasaklı olup olmadığını Kamu İhale Kurumundan teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına ekler. İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihaleyi iptal eder. İhale komisyonu gerekçesini belirtmek suretiyle, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhale komisyonu ihaleyi iptal etme kararı alması durumunda, bu kararını da ihale yetkilisinin onayına sunar.
f) İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere, ihalenin iptaline ilişkin gerekçe de belirtilmek suretiyle derhal bildirilir. İhalenin iptal edilmesi nedeniyle istekliler İdareden herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) İdare ile yüklenici arasında imzalanan sözleşmenin iptali veya yükleniciden kaynaklanan bir nedenle feshi halinde; oyunların sürekliliğinin sağlanması amacıyla şans oyunları sistemi ve bunların fikri ve sınai mülkiyet haklarının tamamının işletim ve kullanım hakkı İdareye geçer. Yüklenici, sözleşme süresini geçmemek üzere bu madde hükümlerine göre çıkılacak ihale sonucunda belirlenen yeni yüklenicinin faaliyete geçiş tarihine kadar bu hakların İdare veya altıncı fıkra hükümleri uyarınca belirlenecek tüzelkişi tarafından kullanımını engelleyemez ve bu hakların kullanılması karşılığında herhangi bir bedel veya hak talebinde bulunamaz.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Sözleşmenin feshi veya iptali halinde, sözleşme kapsamındaki iş ve hizmetlerin tamamı veya bir kısmı İdare tarafından ilan yapılmaksızın, davet edilenlerle teknik şartlar ve hasılattan verilecek pay oranı görüşülmek suretiyle, süresi bir yılı geçmeyen özel hukuk sözleşmeleriyle tüzelkişilere yaptırılabilir.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Müteakip ihalenin yapılamaması veya iptal edilmesi ya da belirlenen yeni yüklenicinin süresinde faaliyete geçememesi halinde, İdare, sözleşme süresi sona eren yükleniciden birer yılı geçmemek üzere sözleşmedeki iş ve hizmetleri aynı şartlarla almaya devam edebilir.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Yüklenici sözleşme süresince şans oyunları ile ilgili Türkiye’deki faaliyetleri için özel olarak geliştirdiği oyun ismi, marka, reklam spotları ile bilet ve afiş tasarımları ve benzerlerinden tescile kabil olanları kullanmaya başlamadan önce İdare adına tescil ettirir.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili iş ve hizmetlerin özel hukuk sözleşmeleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılması amacıyla yapılacak ihalede;
a) İhale komisyonu, yaklaşık oran, ihaleye katılamayacak olanlar, yasak fiil ve davranışlar, ihalenin ilanı, şartnameler, ihale dokümanının verilmesi, dokümanda değişiklik ve açıklama yapılması, tekliflerin hazırlanması ve sunulması, teminatlar ve teminat olarak kabul edilecek değerler, tekliflerin alınması ve açılması, kesinleşen ihale kararının bildirilmesi, sözleşmeye davet, sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu, sözleşmeye ilişkin esaslar, sözleşmenin uygulanmasında yasak davranışlar, mücbir sebepler ve tebligat ile ilgili olarak 5738 sayılı Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunlarının Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Yaptırılması Hakkında Kanunun 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23 ve 27 nci maddeleri uygulanır.
b) Ceza ve yasaklama hükümleri hariç olmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümleri uygulanmaz.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili iş ve hizmetlerin özel hukuk sözleşmeleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılmasına ilişkin ihale işlemlerine Bakanlar Kurulu kararı ile başlanır.
(Ek fıkra: 23/7/2010-6009/29 md.) Lisansın verilmesine ve şans oyunlarının düzenlenmesiyle ilgili iş ve hizmetlerin özel hukuk sözleşmeleriyle Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlere yaptırılmasına ilişkin diğer usul ve esaslar İdare tarafından hazırlanan ve Bakanlık tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir.”
Spor ve Hukuk 