Spor ve Hukuk

Kamu Denetçiliği Kurumu’nun sitesinde yayınlanan karar için tıklayınız.

TAVSİYE KARARI

T.C.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

(OMBUDSMANLIK)

SAYI : 2024/10588-S.24.16170

BAŞVURU NO : 2024/7634

KARAR TARİHİ : 01/10/2024

TAVSİYE KARARI

BAŞVURAN :

BAŞVURUYA KONU İDARE : GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI

BAŞVURUNUN KONUSU : 2023-2024 eğitim ve öğretim yılı okul spor faaliyetleri müsabakası kapsamında düzenlenen yüzme yarışması hakkındadır.

BAŞVURU TARİHİ : 14/06/2024

I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ

1. Kurumumuza yapılan 08.05.2024 tarihli ve …/… no.lu başvuruda; … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen 2023-2024 eğitim ve öğretim yılı okul spor faaliyetleri kapsamında 11.01.2024 ve 12.01.2024 tarihlerinde gerçekleştirilen yüzme müsabakalarında sekreter hakem tarafından kronometre derece takip formlarında yer alan bilgilerin değiştirilerek “Spor Bilgi Sistemi”ne farklı bilgiler girilmesi neticesinde … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından Gençlik ve Spor Bakanlığına yanlış bilgi verildiği, bu nedenle müsabakalarda birincilik alamayan yarışmacıların Antalya İlinde düzenlenecek olan üst müsabakaya katılımlarının sağlandığı iddia edilerek; müsabakada görevli olan antrenörlerin, il temsilcilerinin ve diğer müsabaka yetkililerin usule aykırı tesis ettikleri bu işlemlerinin incelenmesi ve bu durumun önüne geçilmesi talep edilmektedir.

1.1. Söz konusu başvuru 15.05.2024 tarihli Gönderme Kararımız ile Gençlik ve Spor Bakanlığına intikal ettirilmesi üzerine anılan Bakanlık tarafından başvurana hitaben yazılan ve bilgi mahiyetinde Kurumumuza da intikal ettirilen 05.06.2024 tarihli ve … sayılı yazı tanzim edilmiştir.

1.2. Başvuran tarafından 14.06.2024 tarihli ve / no.lu başvuru ile Kurumumuza tekrar başvuruda bulunularak, Gençlik ve Spor Bakanlığının 05.06.2024 tarihli ve … sayılı cevabi yazısı hakkında;

1.2.1. Mezkur yazıda listelerin bilgisayar ortamında hazırlandığı ve tükenmez kalemle imzalandığı belirtilmişse de, sekreter hakem tarafından kronometre derece takip formlarının kurşun kalemle doldurulması neticesinde hazırlanan listelerin önce veli whatsapp grubuna gönderildiği, buna ilişkin ekran görüntülerinin de mevcut olduğu, ödüllerin ve madalyaların da veli whatsapp grubuna gönderilen listeye göre dağıtıldığı, bu listelerde dördüncü sıradan sonraki derecelere yer verilmediği, bu nedenle listelerin Bakanlığınıza gönderilmesi esnasında değiştirildiği,

1.2.2. 2023-2024 Eğitim ve Öğretim Yılı Okul Spor Faaliyetleri Yüzme Spor Dalı Uygulama Esaslarının 11 inci maddesine istinaden “Sıra İkamesi Yöntemi”nin ferdi yarışlarda uygulanamayacağı, sadece takım yarışlarında uygulama alanı bulduğu,

1.2.3. Ayrıca, 50 metre kurbağalama stilinde birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü olan yarışmacıların antrenörleri tarafından verilen çekilme dilekçelerin, 05.06.2024 tarihli ve … sayılı cevabi yazınızda belirtildiği üzere yarışma bitimine müteakip verilmediği, beşinci olan yarışmacının üst müsabakaya katılım sağlamasından sonraki bir tarihte çekilme dilekçelerinin verildiği,

1.2.4. Bununla birlikte; veli whatsapp grubuna gönderilen listelerde ilk dört yarışmacıya yer verildiği dikkate alındığında, çekilme dilekçeleri sonrasında hangi yarışmacının beşinci olarak üst müsabakaya katılım sağlayacağının nasıl tespit edildiği,

1.2.5. Söz konusu listelerin ya da verilen dilekçelerin hiçbirinin evrak kayıt sisteminden geçirilmediği

hususları belirtilerek; müsabakada görevli olan antrenörlerin, il temsilcilerinin ve diğer müsabaka yetkililerin usule aykırı tesis ettikleri bu işlemlerinin incelenmesi ve bu durumun önüne geçilmesine yönelik taleplerini yinelemiştir.

II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI

2. Başvuran tarafından aynı konuya ilişkin olarak daha önce yapılan 08.05.2024 tarihli ve …/… no.lu başvurusu hakkında Kurumumuzca verilen 15.05.2024 tarihli Gönderme Kararı neticesinde aynı taleplerle 14.06.2024 tarihli ve …/… no.lu başvuru ile tekrar başvuru yapılması üzerine inceleme ve araştırma aşamasına geçilmiştir.

3. Başvuru konusunun çözümüne dayanak teşkil etmek üzere Gençlik ve Spor Bakanlığından 26.06.2024 tarihli ve S. … sayılı yazımız ile bilgi ve belge talebinde bulunulması üzerine, anılan Bakanlığın 19.07.2024 tarihli ve … sayılı yazısında;

3.1. 2023-2024 Eğitim ve öğretim yılı okul sporları … ili yüzme branşı küçükler kategorisinde yapılan il birinciliği yarışmalarında, küçük erkekler 50 m. kurbağalama kategorisinde ilk dört sırada yer alan sporcular dışında müsabakalardan çekilen sporcunun olmadığı,

3.2. … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünden alınan bilgiye göre, çekilme dilekçelerinin yüzme il temsilciliğine hitaben yazılması ve yarışma sonrası il temsilcisi tarafından sonuçların okul sporları birimine getirilerek spor bilgi sistemine girişi yapıldığından evrak kayıt birimine girişinin yapılmadığı,

3.3. Okul Spor Faaliyetleri Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinin (7) numaralı bendine istinaden illerde yapılan tüm mahalli yarışmaların ve her yıl Bakanlık tarafından illerde düzenlenmesi planlanan grup, yarı final ve Türkiye birinciliklerinde yarışma sonuçlarını tescil etme yetkisinin il tertip komitesine ait olduğu, aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin (4) numaralı bendine istinaden il müdürlüklerinin tertip komitelerinden aldıkları resmi yarışma sonuçlarını, ilan edilen sonuç bildirme tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirmek zorunda oldukları,

3.4. Okul sporlarında yarışmalara başvuru, taahhüt, lisans ve yarışma işlemlerine ilişkin süreçlerin, “Spor Bilgi Sistemi” üzerinden yapılmakta olduğu,

3.5. Başvuruya konu olan yarışmanın “Spor Bilgi Sistemi” üzerindeki yarışma sonucuna bakıldığında, 50 m. Kurbağalamada birinci olarak H. Ş. isimli sporcunun bilgilerinin girildiği ve sıra ikamesi olmaksızın birinci olması nedeniyle söz konusu sporcu ulusal yarışma listesine alındığı,

3.6. Yarışmalardan çekilmelerle ilgili spor dalı uygulama esaslarında bir hüküm bulunmaması nedeniyle “Spor Bilgi Sistemi”ne girilen sonuçların esas alındığı,

3.7. Farklı spor dallarında, branşın özelliğine göre uygun görülmesi halinde, çeşitli nedenlerden dolayı ulusal yarışmalara katılamayacağını belirten takım ve sporcuların yerine, daha sonraki sırada yer alanlar ulusal yarışma listesinde yer alabileceğini,

3.8. Başvuruda belirtilen veli whatsapp görüntülerine ilişkin Bakanlıklarına herhangi bir bilgi bulunmadığı ve yarışma sonuçlarına ilişkin “Spor Bilgi Sistemi”ne yapılan girişlerin esas alındığı, bu nedenle; başvuru konusu olayda incelenen yarışma sonuçlarına göre, başvuranın herhangi bir mağduriyeti olmadığının değerlendirildiği ve yarışma sonuçlarında kişiler arasında ihtilafa yol açabilecek hususlara dair, iletişimin açık ve şeffaf şekilde yapılması ve daha dikkatli olunması gerektiği ilgililere şifai olarak bildirildiği 

hususlarına yer verilmiştir.

4. Başvuruya ilişkin olarak Kurumumuzca yapılan araştırmada tereddüt edilen hususlar hakkında Gençlik ve Spor Bakanlığından 29.07.2024 tarihli ve S. … sayılı yazımız ile ikinci kez bilgi ve belge talebinde bulunulması üzerine, anılan Bakanlığın 05.08.2024 tarihli ve … sayılı yazısında;

4.1. 2023-2024 eğitim ve öğretim yılı okul spor faaliyetleri kapsamında 10.01.2024 ve 12.01.2024 tarihlerinde düzenlenen yüzme müsabakalarında görevli hakemlere ait kronometre derece takip formu tutulduğu fakat yarışmaların bitiminde ilk dört dereceye giren sporcuların sonuçları başhakem ve il temsilcisi tarafından imzalanarak tutanak altına alındığından kronometre derece takip formları … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Okul Sporları birimine teslim edilmediği,

4.2. 200 metre karışık stilde (kız) diskalifiye edilen yarışmacının olmadığı, 200 metre karışık stilde (kız) sadece bir sporcunun yarışmalara katıldığı,

4.3. 2023-2024 Eğitim ve Öğretim Yılı Okul Spor Faaliyetleri … ili mahalli yüzme müsabakasındaki dereceler dikkate alındığında, … ili Özel … Eğitim Kurumlarına ait sosyal medya paylaşımlarının … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünde mevcut olmadığı, antrenörler tarafından veli whatsapp gruplarına gönderilen listelerin ara listeler olarak değerlendirildiği için resmi sonuçları yansıtmadığı, ayrıca bahse konu ekran görüntülerinin de … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünde bulunmadığı, resmi sonuçların ilgili stildeki seriler sonrasında tutulan kronometre derecelerine göre sekreterya tarafından tasnif edilerek, resmi yarışma sonuçları tutanak altına alınarak imzalandığı,

4.4. Bakanlıklarınca, Rehberlik ve Denetim Başkanlığına intikal ettirilen bahse konu başvuruya ilişkin herhangi bir dosya bulunmadığı 

hususlarına yer verilmiştir.

5. Ayrıca, başvuran tarafından daha önce yapılan 08.05.2024 tarihli ve …/… başvuru no.lu başvurusu hakkında Kurumumuzca verilen 15.05.2024 tarihli Gönderme Kararımız üzerine Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından başvurana hitaben yazılan ve bilgi mahiyetinde Kurumumuza da intikal ettirilen 05.06.2024 tarihli ve … sayılı yazıda;

5.1. Bahse konu yarışma ile ilgili … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne verilen evrakların bilgisayar aracılığı ile yazıldığı ve alt tarafının Başhakem ve İl Temsilcisi tarafından tükenmez kalem ile imzalandığı, evraklar kontrol edildiğinde belirtilen yarışmalarda müsabakalardan çekilme hariç, birinci olmayan hiçbir sporcunun il dışı müsabakalarına gönderilmediği,

5.2. Yüzme il temsilcisi ve başhakem tarafından imzalanan evraklarda yarışmaya katılan sporcular ve derecelerinin bulunduğu, İl Müdürlüğü okul sporları biriminde bulunan evraklar kontrol edildiğinde başvurun tarafından belirtilen 50 metre kurbağalama stilinde dördüncü değil, beşinci olan H. Ş.’nin üst sıradaki sporcuların (1-2-3-4) antrenörleri tarafından yarışma bitimine müteakip verilen dilekçelerine istinaden yarışmadan çekilmesinden dolayı beşinci olan sporcunun üst sırada yer aldığı,

5.3. Bunun sonucunda, yapılan incelemelerde söz konusu yarışmaya etki eden bir hususun olmadığı

hususlarına yer verildiği görülmektedir.

III. İLGİLİ MEVZUAT

6. T. C. Anayasasının;

6.1. “Cumhuriyetin nitelikleri” başlıklı 22 nci maddesinde; “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.” hükmü,

6.2. “Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı” başlıklı 74 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında; “Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir.” hükmü,

6.3. “Yargı yolu” başlıklı 125 inci maddesinde; “İdare, kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür.” hükmü yer almaktadır.

7. 29.06.2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun “Kurumun görevi” başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasında; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.” hükmüne yer verilmiştir.

8. 01.11.1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunun “Dilekçenin incelenmesi ve sonucunun bildirilmesi” başlıklı 7 nci maddesinde; “(Değişik: 2/1/2003-4778/27 md.) Türk vatandaşlarının ve Türkiye’de ikamet eden yabancıların kendileri ve kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri konusunda yetkili makamlara yaptıkları başvuruların sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilir. İşlem safahatının duyurulması halinde alınan sonuç ayrıca bildirilir.” hükmü yer almaktadır.

9. 28.03.2013 tarihli ve 28601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi Yönetim İlkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde; “(1) Kurum, inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetir ve iyi yönetim ilkelerine uyar.” düzenlemesi mevcuttur.

10. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin 31 sayılı “İdarenin İşlemleri Karşısında Bireyin Korunması Hakkında Karar”ında; “Haklarını, özgürlüklerini veya çıkarlarını ihlal edici nitelikte bir idari işlem söz konusu olduğunda, ilgili bu işlemin dayanağı olan nedenlerden haberdar edilir. Bu bilgi, ya idari işlemin metninde nedenlerin belirtilmesi şeklinde ya da ilgilinin isteği üzerine makul bir süre içinde yazılı olarak ayrıca kendisine verilir.” denilmektedir.

11. 5176 sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun “Amaç ve kapsam” başlıklı 1 inci maddesinde, Kanunun amacının, “…kamu görevlilerinin uymaları gereken saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verilebilirlik, kamu yararının gözetme gibi etik davranış ilkelerini belirlemek ve uygulamayı gözetmek üzere Kamu Görevlileri Etik Kurulunun kuruluş, görev ve çalışma usul ve esaslarının belirlenmesidir.” olduğu hükmüne yer verilmiştir.

12. 13.04.2005 tarihli ve 25785 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Dürüstlük ve tarafsızlık” başlıklı 9 uncu maddesinde, “Kamu görevlileri; tüm eylem ve işlemlerinde yasallık, adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket ederler,…” hükmüne yer verilerek kamu görevlilerinin tüm eylem ve işlemlerinde dürüstlük ilkesi doğrultusunda hareket edeceği belirtilmiştir.

13. 05.11.2013 tarihli ve 28812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Okul Spor Faaliyetleri Yönetmeliğinin;

13.1. “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasında, “Bu Yönetmelikte geçen; … 

t) Spor bilgi sistemi: Bakanlık spor bilgi sistemini

…

ifade eder.” hükmü,

13.2. “Uygulama esasları” başlıklı 5 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasında, “b) Okullarda müdür, müdür yardımcısı, öğretmen, öğrenci sporcu, çalıştırıcı ve antrenörlerin okul sporları faaliyetlerinin düzenlenmesine ilişkin iş ve işlemleri il müdürlükleri tarafından, Milli Eğitim Bakanlığında görevli katılımcıların her türlü idari iş ve işlemleri ise il veya ilçe milli eğitim müdürlükleri tarafından yürütülür.” hükmü,

13.3. “Yarışmalara başvurular ve kontenjanlar” başlıklı 7 nci maddesinde, “(4) İl müdürlükleri; tertip komitelerinden aldıkları resmi yarışma sonuçlarını, ilan edilen sonuç bildirme tarihine kadar Genel Müdürlüğe bildirir. Genel Müdürlük, sonuç bildirme tarihine kadar yarışmalarını tamamlayarak bildirimde bulunan illerin ferdi ve takım yarışma sonuçlarını inceleyerek bir sonraki yarışmalara katılımlarıyla ilgili hazırlıkları yapar. Yarışmalara ilişkin dokümanlar Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.” hükmü,

13.4. “İtirazlar” başlıklı 21 inci maddesinde; “(1) Spor dalının özelliğine göre yarışma esnasında yapılacak itirazların dışında kalan itirazlar; kafile idarecisi veya çalıştırıcı tarafından ilgili spor dalı oyun kuralları veya mevzuat hükümlerine göre yarışmanın yapıldığı gün içerisinde tertip komitesine yazılı olarak yapılır.

(2) Tertip komitesine yapılacak itiraz için yarışmanın yapıldığı il müdürlüğü hesabına ilgili spor dalı uygulama esasları ile belirlenen ücret yatırılır. İtirazın kabulü halinde bu ücret iade edilir, reddedilmesi halinde ise il müdürlüğü tarafından gelir olarak kaydedilir.

(3) İtirazlar, tertip komitesi tarafından en geç ilgili takım ve/veya öğrenci sporcunun bir sonraki yarışmasına kadar karara bağlanır. İtirazlara dair tertip komitelerinin vereceği karar kesindir.” hükmü

yer almaktadır.

IV. KAMU DENETÇİSİ ARİF DÜLGER’İN KAMU BAŞDENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ

14. Başvuranın iddiaları, İdarenin konu ile ilgili açıklamaları, ilgili mevzuat ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek hazırlanan “Tavsiye Kararı Önerisi” Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.

V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE

A. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme

15. Başvuran, … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından 2023-2024 eğitim ve öğretim yılı okul spor faaliyetleri kapsamında 11.01.2024 ve 12.01.2024 tarihlerinde düzenlenen yüzme müsabakalarında kronometre derece takip formlarında yer alan bilgilerin değiştirilerek … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından Gençlik ve Spor Bakanlığına yanlış bilgi verildiği, bu nedenle müsabakalarda birincilik alamayan yarışmacıların da Antalya İlinde düzenlenecek olan üst müsabakaya katılımının sağlandığını iddia ederek; müsabakada görevli olan antrenörlerin, il temsilcilerinin ve diğer müsabaka yetkililerin usule aykırı tesis ettikleri bu işlemlerinin incelenmesi ve bu durumun önüne geçilmesini talep etmektedir.

15.1. Başvuranın ilk başvurusu olan 08.05.2024 tarihli başvurusuna istinaden verilen 15.05.2024 tarihli Gönderme Kararımız üzerine Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından başvurana hitaben yazılan ve bilgi mahiyetinde Kurumumuza da intikal ettirilen 05.06.2024 tarihli ve … sayılı yazıda, “Bahse konu yarışma ile ilgili … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne verilen evrakların bilgisayar aracılığı ile yazıldığı ve alt tarafının Başhakem ve İl Temsilcisi tarafından tükenmez kalem ile imzalandığı, evraklar kontrol edildiğinde belirtilen yarışmalarda müsabakalardan çekilme hariç, birinci olmayan hiçbir sporcunun il dışı müsabakalarına gönderilmediği, yüzme İl Temsilcisi ve Başhakem tarafından imzalanan evraklarda yarışmaya katılan sporcular ve derecelerinin bulunduğu, İl Müdürlüğü okul sporları biriminde bulunan evraklar kontrol edildiğinde başvuruda bulunan … … belirtmiş olduğu 50 metre kurbağalama stilinde dördüncü değil, beşinci olan … …’nin üst sıradaki sporcuların (1-2-3-4) antrenörleri tarafından yarışma bitimine müteakip verilen dilekçelerine istinaden yarışmadan çekilmesinden dolayı beşinci olan sporcunun üst sırada yer aldığı belirtilmiş olup; yapılan incelemelerde söz konusu yarışmaya etki eden bir hususun olmadığı değerlendirilmektedir.” hususlarına yer verilmesi üzerine, başvuran tarafından 14.06.2024 tarihinde Kurumumuza tekrar başvuruda bulunulmuştur.

16. Başvuru konusunun çözümüne dayanak teşkil etmek üzere Gençlik ve Spor Bakanlığından 26.06.2024 tarihli ve S. … sayılı yazımız ile bilgi ve belge talebinde bulunulması üzerine, anılan Bakanlığın 19.07.2024 tarihli ve … sayılı yazısında; küçük erkekler 50 m. kurbağalama kategorisinde ilk dört sırada yer alan sporcular dışında müsabakalardan çekilen sporcunun olmadığı, çekilme dilekçelerinin yüzme il temsilciliğine hitaben yazılması ve yarışma sonrası il temsilcisi tarafından sonuçların okul sporları birimine getirilerek spor bilgi sistemine girişi yapıldığından evrak kayıt birimine girişinin yapılmadığı, okul sporlarında yarışmalara başvuru, taahhüt, lisans ve yarışma işlemlerine ilişkin süreçlerin, “Spor Bilgi Sistemi” üzerinden yapılmakta olduğu, başvuruya konu olan yarışmanın “Spor Bilgi Sistemi” üzerindeki yarışma sonucuna bakıldığında, 50 m. Kurbağalamada birinci olarak … … isimli sporcunun bilgilerinin girildiği ve sıra ikamesi olmaksızın birinci olması nedeniyle söz konusu sporcu ulusal yarışma listesine alındığı, yarışmalardan çekilmelerle ilgili spor dalı uygulama esaslarında bir hüküm bulunmaması nedeniyle “Spor Bilgi Sistemi”ne girilen sonuçların esas alındığı, başvurun tarafından belirtilen ve mezkur yazımız ekinde gönderilen veli whatsapp görüntülerine ilişkin olarak Bakanlıklarına gelen herhangi bir bilgi bulunmadığı ve yarışma sonuçlarına ilişkin “Spor Bilgi Sistemi”ne yapılan girişlerin esas alınması nedeniyle başvuru konusu olayda incelenen yarışma sonuçlarına göre, başvuranın herhangi bir mağduriyeti olmadığının değerlendirildiği ve yarışma sonuçlarında kişiler arasında ihtilafa yol açabilecek hususlara dair, iletişimin açık ve şeffaf şekilde yapılması ve daha dikkatli olunması gerektiği ilgililere şifai olarak bildirildiği hususlarına yer verilmiştir.

17. Başvuruya ilişkin olarak Kurumumuzca yapılan araştırmada tereddüt edilen hususlar hakkında Gençlik ve Spor Bakanlığından 29.07.2024 tarihli ve S. … sayılı yazımız ile ikinci kez bilgi ve belge talebinde bulunulması üzerine, anılan Bakanlığın 05.08.2024 tarihli ve sayılı yazısında; söz konusu müsabakada görevli hakemlere ait kronometre derece takip formu tutulduğu fakat yarışmaların bitiminde ilk dört dereceye giren sporcuların sonuçları başhakem ve il temsilcisi tarafından imzalanarak tutanak altına alındığından kronometre derece takip formları Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Okul Sporları birimine teslim edilmediği, 200 metre karışık stilde (kız) diskalifiye edilen yarışmacının olmadığı, 200 metre karışık stilde (kız) sadece bir sporcunun yarışmalara katıldığı, 2023-2024 Eğitim ve Öğretim Yılı Okul Spor Faaliyetleri … ili mahalli yüzme müsabakasındaki dereceler dikkate alındığında, … ili Özel … Eğitim Kurumlarına ait sosyal medya paylaşımlarının … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünde mevcut olmadığı, antrenörler tarafından veli whatsapp gruplarına gönderilen listelerin ara listeler olarak değerlendirildiği için resmi sonuçları yansıtmadığı, ayrıca bahse konu ekran görüntülerinin de … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünde bulunmadığı, resmi sonuçların ilgili stildeki seriler sonrasında tutulan kronometre derecelerine göre sekreterya tarafından tasnif edilerek, resmi yarışma sonuçları tutanak altına alınarak imzalandığı ve Bakanlıklarınca, Rehberlik ve Denetim Başkanlığına intikal ettirilen bahse konu başvuruya ilişkin herhangi bir dosya bulunmadığı hususlarına yer verilmiştir.

18. Türk idare hukukunda idareyi işlemin gerekçesini ilgiliye bildirmeye zorlayacak genel bir kural bulunmamakla birlikte idari işlemlerin gerekçeli olmasının hukuk devleti ilkesinin bir sonucu olarak kabul edilmesi gerektiği ve hukuk devleti ilkesinin, gerekçe ilkesinin dayanağı olarak kabul edilmesiyle ayrı bir düzenleme gerekmeksizin idarenin işlemlerini gerekçeli olarak hazırlama yükümlülüğünün kendiliğinden doğduğunun kabulü gerektiği ve bu bağlamda, T.C. Anayasasının 2 nci maddesinde belirtilen hukuk devleti ilkesinin, bilgi edinme, dinlenilme hakları ve savunma hakkı gibi haklarla doğrudan ilgili olan gerekçe ilkesinin yasal dayanağı olarak kabulü gerektiği açıktır. Bu çerçevede, idarenin işlemlerinde gerekçe gösterme yükümlülüğü, hukuk devletinin temel taşları arasında görülmekte olup, bu ilkeyle hukuka uygun kararların düzenlenmesi ve kararın adil ve doğru olması amaçlanmakta ve idare, gerekçe ilkesiyle hukuk devletine uygun davranmaya zorlanmaktadır. Hukuk devleti ilkesi yanı sıra hukuk sistemimizde gerekçe gösterilmesini zorunlu kılan 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun gibi yasal düzenlemeler de bulunmaktadır. 3071 sayılı Kanunun 7 nci maddesine göre yetkili makamlara yapılan başvuru sonucu veya yapılmakta olan işlemin safahatı hakkında gerekçeli olarak cevap verileceği hüküm altına alınmıştır.

19. Diğer yandan Türkiye’nin de taraf olduğu Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin 31 sayılı Kararında da haklarını, özgürlüklerini veya çıkarlarını ihlal edici nitelikte bir idari işlem söz konusu olduğunda, ilgililerin bu işlemin dayanağı olan nedenlerden haberdar edileceği kabul edilmiş ve Kurumumuz Yönetmeliğine göre de kararların gerekçeli olması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunulup bulunulmadığı hususunda Kurumumuza gözetim görevi verilmiştir.

20. Gerekçe ilkesine bakıldığında;

20.1. Gerekçe ilkesinin hem kişiler hem de idare bakımından çeşitli işlevleri var olup;

20.1.1. Kişiler açısından; açıklık kazandırma ve ispat işleviyle, diğer bir ifadeyle idarenin yaptığı işlemden statüsü etkilenen kişinin söz konusu işleme karşı idari veya yargısal başvuru yollarını kullanıp kullanmama kararını verebilmek için ihtiyacı olacak verilere sahip olmasıyla, kişilerin hukuki güveliği sağlanmakta; ikna ve tatmin işlevi ile kişilerin söz konusu idari işlemin yapılmasına veya kararın alınmasında idarenin yeterli dikkat ve özeni gösterip göstermediğini anlamalarına yardımcı olunmakta; ayrıca ilgilisi için hukuki yardım anlamına da gelmekte olup karşılaştığı idari işlemin maddi, hukuki ve kanuni dayanaklarının ortaya konması, idari işlemin muhatabına itiraz ya da dava yolu bakımından yol gösterici olmaktadır.

20.1.2. İdare açısından ise; gerekçe ilkesi idari işlemi yapan makamı, uyguladığı kanunun sözünü ve özünü göz önüne almaya, doğru ve anlamlı olguları ortaya koymaya ve işlemin dayanağının uygunluğunu denetlemeye mecbur kılmakta, idarenin keyfi hareket etmesini önlemekte ve idarenin sahip olduğu takdir yetkisinin hukuka uygun kullanıldığını belirlemede de kolaylık sağlamakta ve diğer yandan bu yükümlülük, idari işlemin yapılış sürecinde idari makam tarafından her olayın ciddi ve her şeyden emin olunarak araştırılmasını, karara konu olan olay ve vakıaların maddi ve hukuki temellerinin kapsamlı bir şekilde ortaya konulmasını ve tartışılmasını sağlamaktadır. (Bkz. Bahtiyar Akyılmaz, “İdari İşlemlerde Gerekçe Yükümlülüğü”, Prof. Dr. Şeref Gözübüyük’e Armağan, Ankara: Turhan Kitabevi, 2005; Ayşe Almıla Tanrıverdi, “İdare Hukukunda Gerekçe İlkesi ve Sağladığı Hukuki Koruma”, Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online), 3, No.2, 2023, 551 – 580; S. Seçkin, ve G. Üstün, “İdari işlemlerde takdir yetkisi ve gerekçe ilkesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 21(2), 2015, 509-533)

21. Öte yandan, Bakanlık internet adresinden ve e-Devlet sisteminden ulaşılması mümkün olan “Spor Bilgi Sistemi”ne ilişkin olarak, anılan Bakanlığın internet adresinde söz konusu sistemin faydalarından bahsedilmiştir. “Spor Bilgi Sistemi” sayesinde; sporun veri tabanı oluşturularak sportif verilerin tek kaynaktan kullanılmasının sağlanacağı, kurum personelinin hata yapma ihtimalinin önleneceği, belge sahteciliklerinin önüne geçileceği gibi amaçlar hedeflenmiştir.

22. Yukarıdaki hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; düzenlenen … ili mahalli yüzme müsabakasında; “Spor Bilgi Sistemi”ne girilen sonuçlara esas teşkil eden, görevli hakemlere ait kronometre derece takip formlarının Kurumumuzca talep edilmesi üzerine bu formların … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Okul Sporları birimine teslim edilmediğinden Kurumumuza intikal ettirilememesi, ayrıca; küçük erkekler 50 m. kurbağalama kategorisinde ilk dört sırada yer alan sporcuların müsabakalardan çekilmesi üzerine çekilme dilekçelerinin evrak kayıt birimine girişinin yapılmaması hususları, idari işlemlere yönelik gerekçe yükümlülüğü kapsamında gerek hukuk devleti ilkesine gerekse de hak arama özgürlüğüne uymadığı yönünde tereddüt oluşturur niteliktedir.

23. Bununla birlikte; il temsilcisi ve başhakem tarafından imzalanan “2023-2024 Eğitim ve Öğretim Yılı Okul Spor Faaliyetleri Yüzme Müsabakası Dereceler” başlıklı listenin de kronometre derece takip formları esas alınarak hazırlanmasına rağmen kronometre derece takip formlarının kamu arşiv sistemine dahil edilmemesi ve “Spor Bilgi Sistemi”ne yapılan bilgi girişlerinin muteber bir belge ile ispat ve tevsik edilememesi, idarenin tesis ettiği işlemlerdeki açıklık ve gerekçe ilkesine uygun düşmemektedir.

24. Bu çerçevede, başvuru konusunun, idare tarafından değerlendirilmesi sürecinin şeffaf, adaletli ve makul bir temele dayandırılarak gerekçeli olarak yerine getirilmesi başta hukuk devletinin gereği olup, konu hakkında şeffaf bir açıklama yapılması gerekmektedir. Somut başvuru konusunda idare tarafından yapılan değerlendirmede; “Spor Bilgi Sistemi”ne girilecek bilgi girişlerine esas teşkil eden kronometre derece takip formlarının Kurumumuza sunulamaması, bununla birlikte; söz konusu yarışmaya etki eden belgelerin (örnek: çekilme dilekçeleri) evrak kayıt sisteminden geçirilmeyerek kamu arşiv sisteminde dahil edilmemesi hususları ve bu hususların Bakanlığın denetim birimlerine intikal ettirilmeyerek salt “Spor Bilgi Sistemi”ne girilen bilgilerin esas alınması, “Spor Bilgi Sistemi” ile Gençlik ve Spor Bakanlığının hedeflediği amaçlara ters düşmekle birlikte, başvuranın şikâyetini temellendirdiği hususların doğru olduğu yönünde kanaat uyandırmaktadır.

24.1. Kaldı ki, mezkûr Bakanlığın 19.07.2024 tarihli ve … sayılı yazısında da … Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne “…yarışma sonuçlarında kişiler arasında ihtilafa yol açabilecek hususlara dair, iletişimin açık ve şeffaf şekilde yapılması ve daha dikkatli olunması gerektiği ilgililere şifai olarak bildirildiği..” hususunda uyarıda bulunulduğu Kurumumuza bildirilmiştir.

25. Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde, başvuru konusuna ilişkin değerlendirilme sürecinin adil, tarafsız, şeffaf, hukuka uygun yürütülmesinin ve başvuranın şikâyetlerinin gerekçeli olarak cevaplandırılmasının gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.

B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme

26. İdari işlemlere yönelik genel bir gerekçe yükümlülüğü öngören bir kanun hükmü bulunmamaktadır. Fakat bazı özel konulara ilişkin tanzim edilen kanun ve düzenleyici işlemlerde gerekçe ilkesine yer verildiği görülmektedir. Diğer yandan gerekçe ilkesi, gerek hukuk devleti ilkesi gerekse de hak arama özgürlüğü ile yakından ilişkindir.

26.1. Gerekçe ilkesine Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin 28.09.1977 tarihli ve (77) 31 sayılı “Bireyin İdari İşlemleri Karşısında Korunması” konusu Tavsiye Kararında da yer verilerek bireylerin haklarını, özgürlüklerini veya menfaatlerini ihlal edici nitelikte bir idari işlem söz konusu olduğunda, ilgilinin bu işlemin dayanağı olan nedenlerden haberdar edileceği, bunun ise ya idari işlemin metninde nedenlerin belirtilmesi şeklinde veya ilgilinin isteği üzerine, makul bir süre içinde yazılı olarak ayrıca kendisine verilmesi şeklinde olacağı düzenlenmiştir.

26.2. Avrupa Doğru İdari Davranış Yasasının “Kararların gerekçelerin belirtme yükümlülüğü” başlıklı 18 inci maddesinde, gerçek bir kişinin hak ve menfaatlerini olumsuz şekilde etkileyebilecek her kararın ilgili olaylar ve hukuki dayanağı işaret edilerek gerekçesinin belirtileceği ve yetersiz veya belirsiz ya da bireysel gerekçe içermeyen kararlar almaktan kaçınılacağı ifade edilmiştir.

26.3. Bu nedenle, idari işlemin muhatapları ancak gerekçe ile işlemin sebeplerini öğrenebileceğinden hukuki denetimin etkili bir şekilde sağlanması için tesis edilen işlemlerde mutlaka gerekçeye yer verilmelidir.

27. Öte yandan, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin İyi İdare Konusunda Üye Devletlere CM/REC(2007)7 sayılı Tavsiye Kararına ekli “İyi İdare Yasası”nın “Açıklık İlkesi” başlıklı 10 uncu maddesinde; idarenin açıklık ilkesine uygun faaliyette bulunması gerektiği, idarenin karar ve işlemlerinden özel kişileri, resmi belgelerin yayınlanması da dahil olabilecek şekilde uygun araçlarla haberdar edeceği, kişisel verilerin korunmasına ilişkin kurallara uygun olarak resmi belgelere erişim hakkının tanınacağı ve açıklık ilkesi, yasayla korunmuş gizliliğe zarar veremeyeceği hususlarına yer verilmiştir.

27.1. Buna göre, kişilerin idarelere güven duyması ve destek verebilmesi için; katılımcı, saydam ve bireyi merkez alan bir yönetim anlayışı esas alınmalıdır.

27.2. Bununla birlikte, idarenin gizliliğin ardına sığınarak paylaşılması gerekli bilgi ve belgeleri paylaşmaktan kaçınmamalı, gizlilik nedeniyle bilgi vermemesi halinde bunun ayrıntılı gerekçelerini ilgilisine bildirmelidir.

28. İyi yönetim ilkelerine, Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6 ncı maddesinde yer verilmiştir. Anılan madde hükmü uyarınca, inceleme ve araştırma kapsamında ilgili idarenin iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığı hususları da Kurum tarafından gözetilmektedir.

29. Bu kapsamda yapılan değerlendirme neticesinde; İdarenin, “kararların gerekçeli olması” ve “şeffaflık” ilkelerine uymadığı kanaatine varılmış olup, bundan sonraki işlemlerinde bahse konu ilkeye uygun davranılması önerilmektedir.

VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN AÇIKLAMA

30. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, bu Tavsiye Kararının idareye tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde idare tarafından herhangi bir eylem ya da işlem tesis edilmezse dava açma süresinden (varsa) arta kalan süre işlemeye devam edecek olup, Konya İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.

VII. KARAR

Açıklanan gerekçelerle BAŞVURUNUN KABULÜNE;

Gerekçede belirtilen açıklamalar gözetilerek, müsabaka sonuçlarının muhafaza edilmesi ve “Spor Bilgi Sistemi”ne girişlerinin usulüne uygun yapılmasının sağlanması yönünde tedbir alınması hususunda GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞINA TAVSİYEDE BULUNULMASINA,

6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞI tarafından bu karar üzerine tesis edilecek işlemin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna,

Kararın BAŞVURANA ve GENÇLİK VE SPOR BAKANLIĞINA tebliğine,

Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi.

Şeref MALKOÇ

Kamu Başdenetçisi