2 soru: %89 görme engelli biri, tekvando antrenörü olabilir mi? Antrenör olamazsa, ona nasıl sporcu lisansı verildi?
Tekvandoda 3. Dan sporcu olan bir şahıs, Suriye Arap Cumhuriyeti Genel Spor Federasyonundan almış olduğu “taekwondo antrenörü” olduğunu gösteren belgeyle Türkiye Tekvando Federasyonu’na 2. Kademe Yurtdışı Antrenör Denklik başvurusununda bulunmuş.
Federasyon, bu şahıstan “tekvando sporu yapmasına engel yoktur” ibareli sağlık raporu istemiş. Şahıs bu belgeyi vermeyince, federasyon denklik talebini değerlendirmemiş.
Şahıs, federasyonun kararına karşı Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurmuş. Şahsın hangi gerekçelerle bu başvuruyu yaptığı açıklanmamış.
KDK, federasyonun Antrenör Eğitim Talimatı’na uygun hareket ettiğini değerlendirmiş ve başvuruyu reddetmiş.
KDK’nın kararını okurken, iki soru aklıma geldi:
1) %89 görme engelli biri, bırakın antrenör olmayı, tekvando sporcusu olabilir mi? Bu şahıs, Suriye’de antrenör belgesini nasıl almış?
2) Türkiye Taekwondo Federasyonu, antrenörlük yapmasına izin vermediği şahsa nasıl sporcu lisansı vermiş? Başvurucu 3. Dan sporcusu olarak lisans sahibi imiş.
%89 görme engelli biri, tekvando lisansı alabilir mi?
Şahsın KDK’ya başvurduğu tarihte yürürlükte olan, 13/07/2020 tarihli Türkiye Taekwondo Federasyonu Sporcu Lisans, Vize ve Transfer Talimatı uyarınca, lisans almak sporcunun, spor yapmaya ve yarışmalara katılmaya elverişliliğini gösteren sağlık raporu sunması gerekiyordu. Bu şart, daha sonra yürürlüğe giren talimatlarda da aranmaya devam etti.
%89 görme engelli biri belki tekvando antrenmanı yapabilir ama bu şahıs yarışmalara katılabilir mi? Bu kadar büyük engeli olan biri tatamiye çıkıp dövüşebilir mi?
Türkiye Taekwondo Federasyonu bu şahsa nasıl lisans verebildi? Federasyondan önce, %89 engelli şahsa “yarışmalara katılabilir” raporu veren doktor kim?
Yarışmasına izin verilen engellinin antrenör olmasını engelleyen durum nedir?
Karar aşağıdadır.
KDK KARARI
SAYI : 2024/4991-S.24.7898
BAŞVURU NO : 2023/19237
KARAR TARİHİ : 09/05/2024
RET KARARI
BAŞVURAN : …
BAŞVURUYA KONU İDARE : TÜRKİYE TAEKWONDO FEDERASYONU BAŞKANLIĞI
BAŞVURUNUN KONUSU : Antrenörlük talebi hakkındadır.
BAŞVURU TARİHİ : 22/11/2023
I. BAŞVURANIN İDDİA VE TALEPLERİ
1. Kurumumuza 22.11.2023 tarihinde yapılan ekli başvuruda, başvuran … … ;Başvuru konusunu ayrıntılı olarak ifade ettiği dilekçe ve eklerinde özetle; Türkiye Taekwondo Federasyonunun … sicil numaralı 3. Dan sporcusu olduğunu, Türkiye Taekwondo Federasyonundan antrenörlük talebinin olduğunu, kendisinden sağlık kurulu raporu istendiğinden talebinin yerine getirilmediğini, sağlık kurulu raporu aldığını fakat hala talebinin yerine getirilmediğini iddia ve ifade ederek antrenörlük talebinin yerine getirilmesini talep etmektedir.
II. İDARENİN BAŞVURUYA İLİŞKİN AÇIKLAMALARI
2. Kurumumuza 16.08.2023 tarihinde yapılan başvuruda Gönderme kararı verilmiş olup, Gönderme Kararına 01.11.2023 tarihinde verilen cevapta; Federasyonda kayıtlı bulunan 3. Dan sporcu olan … … ’ın Suriye Arap Cumhuriyeti Genel Spor Federasyonundan almış olduğu 2. Kademe Yurtdışı Antrenör Denklik başvurusunun incelenerek 14 Aralık 2019 tarihinde yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Antrenör Eğitim Yönetmeliğine istinaden hazırlanan Federasyonun Antrenör Eğitim Talimatının madde 7 (c) bendinde ‘Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile malul bulunmamak’ denildiğinden ilgiliden talep edilen tam teşekkülü devlet hastanesinden alınmış ‘Taekwondo Sporu Yapmasına Engel Yoktur’ ibareli sağlık raporunu iletmediğinden ilgilinin denklik talebinin değerlendirilmediği ifade edilmiştir.
3. Başvuranın gönderme kararı neticesinde sorunun çözülmediği iddiasıyla kurumumuza tekrar başvuru yapması sonrasında, ilgili Federasyondan 09/01/2024 tarih ve … sayı ile bilgi-belge istenmiş olup, bilgi-belge isteme yazımıza istinaden Taekwondo Federasyonu Başkanlığının iletmiş olduğu 16/01/2024 tarih ve … – … – … sayılı cevabi yazı ve eklerinde; Suriye Arap Cumhuriyeti Genel Spor Federasyonundan almış olduğu antrenörlük belgesine ilişkin 2. Kademe Yurtdışı Antrenör Denklik başvurusunun incelenerek 14 Aralık 2019 tarihinde yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Antrenör Eğitim Yönetmeliğine istinaden hazırlanan Federasyonun Antrenör Eğitim Talimatının madde 7 (b) bendinde ‘Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile malul bulunmamak’ denildiğinden ilgiliden talep edilen tam teşekkülü devlet hastanesinden alınmış ‘Taekwondo Sporu Yapmasına Engel Yoktur’ ibareli heyet raporu temin edilmesinin gerekli olduğu, Federasyona iletilmesi durumunda ilgili kişinin 2. Kademe Yurtdışı Denklik talebinin yeniden değerlendirileceği belirtilmiştir.
III. İLGİLİ MEVZUAT
4. 2709 sayılı 1982 Anayasasının;
4.1. ‘Sporun geliştirilmesi ve tahkim’ başlıklı 59’uncu maddesi; “Devlet, her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alır, sporun kitlelere yayılmasını teşvik eder.
Devlet başarılı sporcuyu korur.
(Ek fıkra: 17/3/2011-6214/1 md.) Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu tahkim yoluna başvurulabilir. Tahkim kurulu kararları kesin olup bu kararlara karşı hiçbir yargı merciine başvurulamaz.” hükmünü,
4.2. ‘Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı’ başlıklı 74’üncü maddesi; “… Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan KamuDenetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler… ” hükmünü,
Amirdir.
5. 29/06/2012 tarih ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun ‘Kurumun görevi’ başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrası; “Kurum, idarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevlidir.”, ikinci fıkrası; “Yasama yetkisinin kullanılmasına ilişkin işlemler, yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin kararlar, Türk Silahlı Kuvvetlerinin sırf askerî nitelikteki faaliyetleri Kurumun görev alanı dışındadır.” hükmünü amirdir.
6. 21/05/1986 tarih ve 3289 sayılı Gençlik ve Spor Hizmetleri Kanunu’nun ‘Geçici 11’inci maddesinde’ (Ek: 29/3/2011-6215/12 md.) ; “Bu Kanun ile çıkarılması öngörülen düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte; 3289 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesine göre özerk olan spor federasyonları bu Kanuna göre kurulmuş bağımsız spor federasyonu olarak kabul edilir. Diğer kanunlarda özerk spor federasyonlarına yapılan atıflar, bağımsız spor federasyonlarına yapılmış sayılır.” Denilmektedir.
7. 14.12.2019 tarihli ve 30978 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Antrenör Eğitim Yönetmeliğinin;
7.1. ‘Tanımlar’ başlıklı 4’üncü maddesinde;
“a) Antrenör: Gençlik ve Spor Bakanlığı ve ilgili spor federasyonlarından alınan antrenörlük belgesine sahip kişiyi,
b) Antrenörlük belgesi: İlgili spor dalında kademeler itibarıyla verilen belgeyi,
ğ) Federasyon: 3289 sayılı Kanun kapsamında kurulan spor federasyonlarını, ifade eder.”
7.2. ‘Antrenör eğitim programına katılacak adaylarda aranılacak şartlar’ başlıklı 7’nci maddesinde;
“c) Spor dallarının özelliğine göre ilgili federasyon tarafından hazırlanan antrenör eğitim talimatında belirlenen sağlık şartlarını taşımak.”
7.3. ‘Antrenörlük belgesi denklik işlemleri’ başlıklı 25’inci maddesinde;
“(1) Yurtdışından alınan antrenörlük belgelerinin denklik işlemleri; ilgili federasyonun bağlı olduğu uluslararası federasyon veya federasyonlar birliği tarafından tanınan uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan antrenörlük belgelerinin denklik işlemleri; federasyon eğitim kurulunun gerekçeli teklifi, yönetim kurulunun kararı ve Bakanlığın uygun görüşü üzerine, uygun kademedeki uygulama eğitimi ve sınavında başarılı olunması şartıyla (Danıştay İDDK’nın 14/4/2021 tarihli ve YD İtiraz No.:2021/220 sayılı kararı ile yürütmesi durdurulan ibare: takdiren) gerçekleştirilir.”
“(2) Yurtiçinden alınan antrenörlük belgelerinin denklik işlemleri;
a) Mülga 17/8/1987 tarihli ve 19547 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Antrenör Eğitim Yönetmeliğinden önce alınan belgelerin denklik işlemleri, ilgili federasyon eğitim kurulunun gerekçeli teklifi, yönetim kurulunun kararı ve Bakanlığın uygun görüşü üzerine gerçekleştirilir.
b) Mülga 17/8/1987 tarihli ve 19547 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Antrenör Eğitim Yönetmeliğinin yürürlük tarihi ile 16/8/2002 tarihli ve 24848 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Antrenör Eğitim Yönetmeliğinin yürürlük tarihi arasında alınan belgelerin denklik işlemleri;
1) Temel çalıştırıcı (monitör) belgesine sahip olanlara yardımcı antrenör,
2) I. kademe antrenör belgesine sahip olanlara temel antrenör,
3) II. kademe antrenör belgesine sahip olanlara kıdemli antrenör,
4) III. kademe antrenör belgesine sahip olanlara ilgili federasyon eğitim kurulunun gerekçeli teklifi, yönetim kurulunun kararı ve Bakanlığın uygun görüşü üzerine başantrenör veya teknik direktör, kademesinde gerçekleştirilir. ”
8. Türkiye Taekwondo Federasyonu Antrenör Eğitim Talimatının;
8.1. ‘Amaç’ başlıklı 1’inci Maddesinde; “(1) Bu Talimatın amacı, taekwondo spor dalına performans ve/veya rekreatif amaçlı katılan her yaştaki bireylerin eğitiminde görev alacak antrenörlerin eğitimi ve görev alanları ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.”
8.2. ‘Uygulama eğitimine katılacak adaylarda aranılacak şartlar’ başlıklı 7’inci Maddesinde; “(1) Uygulama eğitimine katılacak adaylarda aşağıdaki şartlar aranır:… (b) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl sağlığı ile malul bulunmamak.”
hükmü yer almaktadır.
IV. KAMU DENETÇİŞİ ARİF DÜLGER’İN KAMU DENETÇİSİ’NE ÖNERİSİ
9. Kamu Denetçisi Arif DÜLGER tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; Taekwondo Federasyonu Başkanlığı’nın başvurana yönelik gerçekleştirdiği idari iş ve eylemlerde hukuka ve hakkaniyete aykırılık tespit edilemediğinden, başvurunun reddi gerektiği hususundaki öneri Kamu Başdenetçisi’ne sunulmuştur.
V. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE
A. Hukuka, Hakkaniyete ve İnsan Haklarına Uygunluk Yönünden Değerlendirme
10. Kurumumuza yapılan başvuruda başvuran özetle, Taekwando spor dalında antrenörlük belgesine federasyon tarafından 2. Kademe Yurtdışı Antrenör Denkliği verilmesini talep etmektedir.
11. Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada; Başvuranın denklik talebinde bulunduğu, tam teşekkülü devlet hastanesinden alınmış ‘Taekwondo Sporu Yapmasına Engel Yoktur’ ibareli heyet raporunun başvuran tarafından kendilerine verilmesi sonrasında denklik talebinin değerlendirileceği belirtilmiştir.
12. Başvuru dosyası incelendiğinde; Uyuşmazlığın, başvuranın almış aldığı antrenörlük belgesine Taekwondo Federasyonu tarafından denklik verilmemesi hususunda düğümlendiği görülmektedir.
13. Başvuruya konu somut olay ilgili mevzuatı dâhilinde incelendiğinde;
13.1. Antrenör Eğitim Yönetmeliğinin 7’nci maddesinde spor dallarının özelliğine göre ilgili federasyon tarafından hazırlanan antrenör eğitim talimatında, antrenör eğitim programına katılacak adayların, belirlenen sağlık şartlarını taşıması gerektiği belirtilmiştir. Mezkûr Yönetmeliğinin 25’inci maddesinde, yurtdışından alınan antrenörlük belgelerine ilişkin denklik işlemlerinin ilgili federasyonun bağlı olduğu uluslararası federasyon veya federasyonlar birliği tarafından tanınan uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan antrenörlük belgelerinin denklik işlemlerinin federasyon eğitim kurulunun gerekçeli teklifi, yönetim kurulunun kararı ve Bakanlığın uygun görüşü üzerine ancak uygun kademedeki uygulama eğitimi ve sınavında başarılı olunması şartına bağlı olduğu ve 3289 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesinde özerk olan spor federasyonları bu Kanuna göre kurulmuş bağımsız spor federasyonu olarak kabul edildiği hüküm altına alınmıştır.
13.2. Türkiye Taekwondo Federasyonu Antrenör Eğitim Talimatında, taekwondo spor dalının uygulama eğitimine katılacak adaylarda aranılan özellikler sayılırken, görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl sağlığı ile malul bulunmamasının da gerekli olduğu şart koşulmuştur.
14. Başvuranın iddiaları, idarenin açıklamaları ve ilgili mevzuatın birlikte değerlendirilmesi neticesinde; Başvuranın ülkemizde taekwondo spor dalında antrenörlük yapabilmesi için yurtdışından almış olduğu Taekwondo antrenörü olduğunu gösteren belgeye, Türkiye Taekwondo Federasyonu tarafından 2. Kademe Yurtdışı Denklik talebinin verilmesi gerektiği ve bu çerçevede ilgili federasyona başvuruda bulunduğu, Türkiye Taekwondo Federasyonu tarafından başvuranın bu talebine istinaden, Türkiye Taekwondo Federasyonu Antrenör Eğitim Talimatının 7’nci Maddesi uyarınca sağlık kurulu raporunun istendiği, her ne kadar başvuran tarafından “ Erişkinler için Engellilik Sağlık Raporu” adıyla Federasyona bir rapor ibraz edilmiş olsa da başvuranın % 89 görme engelli olması nedeniyle Federasyonun istemiş olduğu heyet raporunda ‘Taekwondo Sporu Yapmasına Engel Yoktur’ ibaresinin açıkça yazılmasının beklendiği ve bu talebin başvuran tarafından yerine getirilmediğinin görüldüğü, Taekwondo Federasyonun 2. Kademe Yurtdışı Denklik talebini reddetmesi işleminde Antrenör Eğitim Yönetmeliğine ve Türkiye Taekwondo Federasyonu Antrenör Eğitim Talimatına uygun hareket ettiği anlaşıldığından, yapılan değerlendirilme neticesinde başvuranın talebinin reddi işleminin hukuka uygun olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır.
B. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme
15. 28.03.2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “İyi yönetim ilkeleri” başlıklı 6’ncı maddesinde yer verilmiş olup; İlgili idarenin Kurumumuz tarafından istenen bilgi ve belgeleri süresinde ve gerekçeli gönderdiği, başvurana verilen gerekçeli cevaplarda ise işleme karşı hangi sürede hangi mercilere başvurulabileceğinin gösterilmemiş olması sebebiyle “karara karşı başvuru yollarının ve süresinin gösterilmesi” ilkesine uygun davranmadığı görülmüş olup, idarenin bahse konu ilkeye uygun davranması önerilmektedir.
VI. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT
16. 6328 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, bu Ret Kararının başvurana tebliğ tarihinden itibaren, ilgili idarenin işlemine karşı (varsa) dava açma süresinden kalan süre kaldığı yerden işlemeye devam edecek olup Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açıktır.
VII. KARAR
Yukarıda açıklanan gerekçe ve dosya kapsamına göre BAŞVURUNUN REDDİNE,
Kararın Başvurana ve TÜRKİYE TAEKWONDO FEDERASYONU BAŞKANLIĞINA tebliğine,
Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi’nce karar verildi.
Şeref MALKOÇ
Kamu Başdenetçisi
Spor ve Hukuk 
Yorumunuzu Paylaşın